Monday, May 26, 2014

Ethiopia: Critical in-ward looking for Critical Moment

by T. Goshu
Although the dangerously crafted and enforced political agenda by “our “ruling elites has spoken much more evidently and powerfully than words of any political literature for the last quarter of a century, what we are witnessing in several higher education institutions in the Oromia region at this moment in time is extremely alarming. The tyrannical ruling circle has once again unleashed its killing machine in response to those young students who have tried to express their concerns about those innocent citizens who have been displaced and are being displaced from their villages and homes, and exposed to a very gravely deep hopelessness under the cover of urban development. Not only this, but the ruling party is also trying hard to make the ethno-centric political agenda (the main weapon for its political power perpetuation) more dangerously inflammable. Needless to say, if we as a people are not seriously alarmed by and worried about this not new but the highest manifestation of the deadly political agenda of the last two decades by the TPLF/EPRDF, and if we do not do something that should go beyond political rhetoric as usual, there is no any sound reason not to face the worst we fear in our political and social history.
I am well aware that many fellow Ethiopians may see this fear as something that comes from a “pessimistic state of mind.” I am also aware that so many fellow Ethiopians may take our historical and socio-cultural ties for guaranteed for not to fear the worst. And I wholly agree that it is a great thing to remain optimistic and hopeful. However, mere optimism or hope remains mere wishful thinking without a well-thought, well- defined, well-strategized, well-planned and well-coordinated way of doing politics. Simply put, the tendency of pessimism could be negated by a real sense of hopefulness whenever there is a fertile or favorable ground on which a meaningful optimism could germinate, grow and develop. This process in its turn will take us to the next logical and consequential argument which critically addresses the very question of making things happen in such a way that they should help getting our objectives ( to live in freedom and prosperity) achieved. That is why the question of doing smart politics becomes much more critical than ever. What I do mean by smart politics is doing politics in such a way that it brings the huge gap between our rhetoric and action; and between our everyday words of promise and keeping that promise with a real sense of self-commitment at least to an acceptable level narrowing. I have no any illusion that this is a task that can be done as simple as anything. I would strongly argue that it has to be underscored here that this kind of critically desirable political task can be achieved if and only if we walk and act together as responsible citizens, opposition political parties and movements, civic organizations and other interest groups. There is no any other plausible and sustainable choice at all.An Ethiopian judgment and viewpoint
I have to underscore here that it would be not only very unfair but also terribly irrational to undermine certain progresses being made by some political opposition parties and movements which are trying to operate under dangerously hostile political environment. For instance, it is so encouraging to see and hear expressions of genuine concerns such as statements, interviews, panel discussions, vigils and demonstrations both back home and in the diaspora about the ongoing politically motivated and cold-blooded actions in those higher education institutions in the Oromia region. I want here to highlight very encouraging recent trends of togetherness in marching for freedom (peaceful demonstrations) organized by various genuinely concerned opposition political forces. I have an impression that these desirable trends could spark a sense of hope in the process of determining our common destiny and fate. I watched the march for freedom organized by Medrek on May 24, 2014 in Addis Ababa. I was deeply emotional (with my tearful eyes) when I saw Engineer Yilkal Getnet, chairman of the Blue Party and his deputy, Ato Selesh Feyessa right in the very front of the demonstration chanting slogans for freedom and justice. I was deeply touched when I heard that Engineer Gizachew Sheferaw (the chairman of Andinet), and leaders of the “thirty-three” have joined the march for freedom. My sense of emotion was a very powerful reflection of a very desperate aspiration for seeing a real sense of engagement among opposition political groups and make a meaningful difference that could shorten the untold sufferings of the people. Will these very desirable and truly encouraging trends get stronger and marvelously be successful and sustainable? Why not? But it must be noted that this sense of optimism depends heavily not simply on complaining who did that or this harm to us; but most importantly on the question of whether we did our part effectively or not, and getting ourselves ready to do what we should do and move forward.
Bernard Lewis, the author of a book, What Went Wrong: The Clash between Islam and Modernity in the Middle East, 2002 describes and analyzes the very question of why and how the countries of the region which are “the major centers of civilization” suffer from internal, regional and other external damaging factors. I found the following argument of which he states in his conclusion part truly universal and deeply powerful, and so relevant to our own case. He argues, “The question ‘who did this to us?’ has led only to neurotic fantasies and conspiracy theories. The other question: – ‘what did we do wrong?’ – has led naturally to a second question: ‘how do we put it right?’ In that question, and in the various answers that are being found lie the best hopes for the future.”
When it comes to our case, with all the challenges we have faced and mistakes we have made throughout our political history, we (Ethiopians) are one of the centers of ancient civilization, and with a very shining history of not-surrendering to external invaders and colonial powers. Unfortunately enough, this great part of our history has remained severely incomplete when it comes to the realization of the very essence of internal sovereignty of the people who had paid ultimate sacrifices for protecting and preserving an independent country, Ethiopia. Lewis has the following argument which I believe has a very strong relevant to our own case gain. He states his view point about how an ill-guided politics causes grave damages as follows: “…. Worst of all is the political result: The long quest for freedom has left a sting of shabby tyrannies, ranging from traditional authorities to new- style dictatorships, modern only in their apparatus of repression and indoctrination.” Needless to say, we Ethiopians have been victims of nostalgia for absolute and despotic ruling elites or families as the result of the worst military junta of seventeen years; and the incumbent ethno-centric tyrannical regime of TPLF/EPRDF for the last two decades. The very evil-driven apparatus of “kill on command for the sake of saving the revolution” by the military junta was straight-forward and naked political practice. The deadly notorious political apparatus of TPLF/EPRDF is multi-faceted and wickedly hypocritical. It is characterized mainly by the method of cracking down and eliminating any political opposition not only with open and naked force, but also with a highly systematic and dramatized methods of promoting, provoking and orchestrating dangerous hatred and animosity among nationalities not only in order to keep them apart but also to make them kill each other. This is exactly what we are witnessing at this moment in time. The evil-driven agenda of the ruling circle does not limit itself to the world of politics. It (the ruling party) has put its deadly hands on religious institutions and has caused a very severe damage that would be extremely challenging to correct what went wrong and bring back what is right unless we as a people go beyond making “wonderful rhetoric” about the dangerous political situation which is of course self- evident.
Have we as individual citizens, opposition political parties/ movements, civic associations and human rights advocacy groups taken significantly meaningful steps as far as the question of counter-challenging the deadly political agenda of the ruling elites is concerned? Needless to say, the answer is much more negative than positive. How about our seriousness about the ongoing alarming situations? Well, it is fair to say, as I mentioned earlier that we are witnessing some encouraging moves. However, we have to admit that we are still captives of “enjoying” wonderfully expressed words of mouths (rhetoric) than fairly sound actions. It is not uncommon to hear from any politician and even from ordinary citizen talking about the necessity of coming together in order to end the deadly ethno-centric politics of TPLF/EPRDF. It is uncommon to hear very interesting arguments about establishing a democratic country in which all her citizens live with equal rights, and her various ethnic groups and nationalities with mutual respect and shared prosperity. The very challenging question we continue to face are: what is the practical way out? Who is or are responsible for figuring out the road map towards achieving the goal we set (genuine political freedom, rule of law and socio-economic justice)? Why we terribly have failed to show the people (in practical terms) how to deal with the horrible situation they are forced to live in, not simply keep telling the horrible things being done to them (the people) by a tyrannical ruling elites of TPLF/EPRDF?
I am not a political strategist of this or that political entity. Neither I am a person to advise or tell those political parties and other human rights advocacy groups to go this way or that way. I am just one of ordinary persons (citizens) who strongly believe in expressing their view points about what is to be done to end the general (political, socio-economic, moral or ethical and even religious ) crises going on in our country. It is from this perspective of mine that I want to jot down the following couple of points:
a) As Dr. Merera Gudina and other genuinely concerned scholars and politicians repeatedly argue, the political culture of using terrible mistakes in our past (history) as playing cards for the present (short term) political consumption will have an enormous damage not only to this generation but also the generations to come. It goes without saying that although the politics of ethnic identity seems more serious because of the very political agenda and practice by TPLF/EPRDF, the mentality of preserving “Ethiopiawinet” that has no any room or tolerance for accommodating those who have different views and concerns is one of the greatest enemies of a real sense of togetherness as well as establishing a democratic Ethiopia in which all her citizens live with mutual respect and shared prosperity. I hear some fellow Ethiopians from both extreme sides trying to exploit the situations that have happened in different places of the Oromia region for their own ugly political agendas. Needless to say, those elements of unhealthy political environment can make many innocent citizens victims of their unhealthy political state of mind and ambition. Now, the question is: should we add fuel to this very ugly political game by engaging them (extreme elements) unwisely, emotionally, irrationally and with fierce and blind avoidance or rejection? Or should we challenge them if possible to influence them positively, if not to isolate them from the general public? I strongly believe that the latter is the right and the best way to deal with the political madness we are facing. How? By not only telling but most importantly showing the people what is good for all us and how we make it happen. Simply put, as what is terribly missing in our political activities is the very essence of living and leading by example, there is a very pressing need to figure out what went wrong and how we make it right. And I have to say that the signs we are witnessing from genuinely concerned opposition forces to handle the dangerous political games mainly by the ruling party and the very ugly contribution from the two extreme sides is truly encouraging. But, it has to be underscored that this kinds of handling the challenges we face should go beyond the politics of firefighting. I want to remain reasonably optimistic.
b) I earlier expressed my reasonably emotional impression when I watched leaders and members of political parties joining their hands and marching for freedom during the May 24, 2014 demonstration organized by Medrek. Now, the question that has to be reiterated is: will this truly inspiring start or trend pay the way for a more aggressive and sustainable way of doing politics? I am not naïve or unrealistic enough to expect those opposition political parties to iron out their differences over night and make a totally unified political entity. Not at all! But, I strongly argue that there is no any convincing reason or justification or excuse not to put aside differences that could be settled and/or managed through time, and work on and stand together around those big and critical national issues and common interests. The Ethiopian people deserve to have a political leadership that can take their legitimate causes a step ahead. And I sincerely believe that the need to do the politics of common issues in a much more collaborated and coordinated manner is the least that opposition political forces should deliver. I think one of the most notorious setback for a real sense of working together is our culture of making our political arguments and disagreements both within and between/among political parties stupidly personal. Yes, as soon as we wrongly perceive a political argument and disagreement against our way of ideas as personal moves and attacks, we become terribly victims of irrationality and static state of mind which in turn leads to frustration and of course the development of destructive behavior. Needless to say that this very undesirable, if not seriously harmful mentality has to do a lot with abnormally voracious egocentrism. Andualem Arage is powerfully right when he states in his truly remarkable book, YALTEHEDEBET MENGED (in Amharic , page 169) 2013 from the notorious Kaliti prison, “For most of us, any another position other than being in charge of party leaders does not make any meaning.” And I think that has been one of the major causes for miserable failures of many coalitions, alternative democratic forces, union of democratic forces and the like. I hope Andinet, Medrek, Semayawai, All Ethiopian, the ‘Thirty-three’ and the like will strive hard not to repeat very stupid and regrettable mistakes we have come across for the last two decades.
c) Politics in the diaspora? Yes, it has to be recognized that Ethiopian citizens abroad and Ethiopians by birth deserve due appreciation for what they have done and continue to do so. On the other side of the story, I do not think it is unfair to say that our political role in this regard is more disappointing than encouraging. This is true when we especially take the political environment (freedom) we live in and a relatively considerable number of Ethiopians or Ethiopian by origin who have financial and professional capacities to support the struggle back home. Although I do not have reliable and detail information about who contributes what and how much, I do not think the progress in the political performance and its influence on the effectiveness of the struggle back home is beyond the reach of our day-to-day observations. The culture of forming task forces, alliances, coalitions or shengos, transitional councils, community blocks, civic and advocacy groups and the like is a good thing. The problem is when it comes to the question of moving beyond holding regular and especial meetings, conferences, town house events and engaging in redundant and highly jargonized political rhetoric that has been the tendency for the last quarter of a century. I want strongly to reiterate that it is absolutely the right thing to make statements for or against that or this political force and wrong political agenda and actions. And sponsoring some of the ongoing marches for freedom (peaceful demonstrations) back home is truly encouraging.
But, what the very concern of my comment is about making a real sense of political integrity that could take the powerfully legitimate causes of the Ethiopian people a step forward; not doing certain symbolic things which are highly characterized by events. I am well aware that there may be fellow Ethiopians who take the formation of coalitions or shengos or councils or any other forms of political blocks as serious success stories and may perceive my point of argument as negative and destructive attitude. Well, I equally believe that as we cannot be on the same page and have same reading and perception and understanding, engaging ourselves in serious conversations is quite expected and healthy. What becomes abnormal and ugly is when we try to turn our conversations or arguments or debates into weapons of hatred and sheer personal attack. It is with this understanding of mine that I want to stress once again that compared with the terribly alarming situations in our country, the politicians in the diaspora in particular and we Ethiopians in the diaspora in general are not responding as effective as we should. Our politicians in the diaspora are still doing similar things over and over again: making more rhetoric, conducting redundant and jargonized interviews and conversations, calling for conferences and other forms of forums and telling their audiences the same stories of challenges, conducting annual meetings and other forms of anniversaries and producing press releases and communiques and so on and so forth. It is very unfortunate not see or witness significantly new steps in the real sense of political integrity and action. Once again, Andualem Arage is quite right when he says in his book on page 194, “…. Although it is not as great as the parties in Ethiopia, the number of parties in the diaspora causes not only astonishment but it also reflects their inability to solve problems through dialogue.” It is a good thing for the politicians in the diaspora to try to justify that the 13+ prominent individuals, political groupings, civic groups and committees have come together and form Congress (Shengo) because they basically and strongly share the same principles and objectives. What is astonishing is that they could not convince us why they could not go beyond doing things as usual (stay with the politics of talk show) if they are really in a state of strong cohesion of principles and objectives.
Let me sum up my opinion by expressing my hope for seeing a significantly meaningful way of doing politics in order to avert the danger we face and bring about the democratic change we desperately aspire.
http://ecadforum.com/2014/05/26/ethiopia-critical-in-ward-looking-for-critical-moment/

የአባቶች ስንብት ከጋዜጠኛ ተመሰገን ደሳለኝ

ከ97ቱ በእጅጉ የተቀዛቀዘው የ2002ቱ ምርጫ የቀናት ዕድሜ ብቻ ቀርተውታል፤ ከመቼውም በላይ የፖለቲካ ምህዳሩን ያጠበበው ገዢው ግንባር፣ ከተፎካካሪ ፓርቲዎች ጋር የሚያደርገውን የምረጡኝ ክርክር እንደ 97ቱ በቀጥታ ስርጭት እንዲተላለፍም ሆነ በአዳራሹ ታዳሚዎችና ታዛቢዎች እንዲገኙ አልፈቀደም፤ በዚህ ክርክር ላይ ኢህአዴግ እንደተለመደው ለመጀመሪያ ጊዜ ካቀረባቸው ጥቂት አፈ-ቀላጤዎቹ መካከል የተመልካችን ትኩረት በመሳብ ጎልማሳው የወራቤ ፍሬ ሬድዋን ሁሴንን የሚተካከል አልነበረም፡፡ ሬድዋን ዕድሉን ካገኘ እንደ ‹‹ጓድ›› መንግስቱ ኃ/ማሪያም ለሰዓታት ሳያቋርጥ ቃላቶችን እንደ መትረየስ አከታትሎ ማንጣጣት ጎልቶ የሚታወቅበት ባህሪው ነው፤ ‹ከሎጂክ› ይልቅ የተዋቡ አረፍተ ነገሮችን መደርደር ይቀናዋል፤ በየመሀሉም የመድረክ ተወካዮችን ‹‹ራዕይና የጠራ ፖሊሲ የሌላቸው››በማለት ይዘልፋል፤ መልሶ ደግሞ ‹ፀረ-ኢትዮጵያዊና ፀረ-ሰላም ናቸው›› ሲል ይኮንናል፡፡ በየሰከንዱ በአስደንጋጭ እና በአደገኛ(Inflammatory) የቃላት ሰይፍ ይመትራቸዋል፡፡ ይህ ‹‹ታጋይ››ነቱም ጠቅላይ ሚኒስትሩን ጨምሮ በጉምቱ የድርጅቱ ሰዎች ዘንድ ሞገስን አስገኝቶለታል፡፡ ይሁንና ከዕለታት በአንዱ ቀን በዛው አድናቆት በተቸረበት የክርክር መድረክ፣ እንደልማዱ ቃላት ስንጠቃው ላይ ተጠምዶ የነገር ጦሩን ሲያወናጭፍ ድንገት አዳልጦት ታላቅ ‹‹ስህተት›› ፈፀመ፡፡Temesgen Desalegn “Fact” Ethiopian Amharic newspaper editor
የሬድዋን ‹‹ስህተት›› ድርጅቱ-ኢህአዴግ አፄ ምኒሊክን፣ ከኤርትራ ጋር በተያያዘ የሚያብጠለጥልበትን የታሪክ ንባብ ገልብጦ መተንተኑ ነበር፡፡ እንደሚታወቀው ግንባሩ ንጉሡ ዐድዋ ላይ ጣሊያንን ድባቅ ከመቱት በኋላ እግር እግሩን ተከትለው እያሳደዱ መረብን በመሻገር፣ ከምድረ-ኤርትራም ጠራርገው ለማስወጣት አለመሞከራቸው፤ በአካባቢው ተወላጆች ዘንድ ለተፈጠረው የተገንጣይነት ስሜት ገፊ-ምክንያት አድርጎ መስበክ የጀመረው ከበረሃው ዘመን አንስቶ ነው፡፡ ይሁንና ከተማ ውስጥ በአቋራጭ የተቀላቀላቸው አዲሱ ‹‹ካህን›› ሬድዋን ሁሴን ፕሮፓጋንዳው እንደ በረኸኞቹ ‹‹ካህናት›› ከደም-አጥንቱ ጋር በደንብ አልተዋህደምና ምኒሊክ ከአድዋ ድል በኋላ ጦርነቱን እስከ መረብ-ምላሽ ድረስ ልግፋው ብለው ወደፊት ቢቀጥሉ ኖሮ ለአሰቃቂ ሽንፈት ከመዳረጋቸውም በላይ፣ በሺዎች መስዋዕትነት የተገኘውን ድልም አሳልፈው በመስጠት ትርጉም አልባ ያደርጉት እንደነበረ በመሞገት፣ ስለወቅቱ የንጉሡ ውሳኔ ትክክልነት ኢህአዴግን ወክሎ በተገኘበት መድረክ ላይ በይፋ መሰከረ፡፡ ይህ ከድርጅቱ አብዮታዊ ዲሞክራሲ ‹ቅዱስ መጽሐፍ› የሚጣረስና አለቆቹንም ያስከፋ ‹‹ስህተት››፣ በቀሪዎቹ የክርክር መድረኮች ላይ እንዳይሳተፍ እግድ አስጣለበት፡፡
ዘፍጥረት
ገዥው-ፓርቲ፣ በድል አድራጊነት መንግስታዊ ሥልጣኑን ጠቅልሎ ከያዘ በኋላ፣ መናፍቃውያን መሪዎቹ ባዘጋጇቸው ‹‹የታሪክ ድርሳናት››፤ በውይይት መድረኮች እና በቁጥጥሩ ስር ባዋላቸው መገናኛ ብዙሀን አማካኝነት ኢትዮጵያ የምትባለዋ የ3 ሺህ ዓመታት ቀደምት ገናና ባለታሪክ ሀገር፣ በተሟላ ቅርፅ የተፈጠረችው በግንቦት ሃያው ‹‹ብሔር ብሔረሰቦች ሕዝቦች›› ድል አድርጎ የሚያቀርበውን የፈጠራ ታሪኩን እንደ እውነት ለማስረፅ በርካታ ድንጋዮችን ፈነቃቅሏል፤ ተራሮችን ቧጥጧል፡፡ ለዚህ ስሁት ስብከቱም በደጋፊ ማስረጃነት የሚያቀርበው የማዕከላዊ መንግስቱን ምስረታ የዘመናት ሂደት ሲሆን፤ ሂደቱንም ‹‹ታገልኩለት›› ለሚለው ዘውግ ተኮር ፖለቲካ ቅቡልነት ሲል ለዘረፋ እና ለወረራ (ለቅኝ ግዛት) የተደረገ አስመስሎ እስከ ማቅረብ ያደረሰው ዘመንና ታሪክ ሽቀባ ውስጥ ገብቷል፡፡ እነሆ የዚህ ውጤትም ዛሬ በኢትዮጵያ ሰማይ ሥር ላንዣበበው ጊዜ አመጣሽ የእርስ በእርስ ግጭት መነሾ ሆኗል፡፡
ምዕራፍ አንድ
ኢህአዴግ-መሩ መንግስት ከአንድነት ይልቅ፣ በተናጠል ማንነት ላይ በተመሰረተ አዲስ ታሪክ እንዲቆሙ ያስገደዳቸው ህዳጣን ጨምሮ፤ በሀገሪቱ ከፍተኛ ቁጥር ያላቸው ዘውጎችንም በራሱ የታሪክ ብያኔ አፍርሶ እንደ አዲስ ለመስራት አሀዱ ያለው ገና የሥልጣን እርካቡን እንኳ አደላድሎ ባልረገጠበት ጊዜ እንደነበር የትላንት ትውስታችን ነው፡፡ በተለይም ሰፊው ኦሮምኛ ቋንቋ ተናጋሪን፣ ራሱን የባለፈው ዘመን ብቸኛ የጥቃት ሰለባ አድርጎ በመውሰድ እንዲብሰለሰል ሲገፋ፤ አማርኛ ተናጋሪውን ደግሞ በቀደሙት አባቶቹ ታሪክ የሚያፍርና የሚሸማቀቅ ሆኖ እንዲቀር ለሁለት አስርታት ያልከለሰው ድርሳን፤ ያልደመሰሰው መዛግብት አልነበረም፡፡
አብዮታዊ ግንባሩ በታገለለት የዘውግ ፖለቲካ የሚበየነው ስርዓት ህልውናን ለማስረገጥ፤ በደምና አጥንት የቆሙ የአንድነት አምዶችን አፈራርሷል፤ የሕዝብ ለሕዝብ መስተጋብርን ለዘመናት ያፀኑ ቅፅሮችን ለመንደር ፖለቲካው ትግበራ ሰውቷል፡፡ ለከፋፋይ አስተዳደሩም በሀገር አቅኚነት ራዕይ ስር የተፈፀሙ የማንነት ጭፍለቃዎች፣ የራስ ገዝ አስተዳደር መናድ፣ የጦር ሜዳ እልቂቶች፣ የንብረት ውድመቶችን…
እያጎነ ትልቁን ምስል ለማደብዘዝ ያለመታከት ሰርቷል፡፡ ለዚህ አይነቱ አፍራሽ ዓላማም እንደማቀጣጠያ የተጠቀመው የ‹‹ታሪክ ተጎጂ›› ወይም ‹‹ሰለባ›› እንደሆኑ ቀን ከሌት የሚሰብካቸው ህዳጣን በጥቂት ልሂቃኖቻቸው ግፊት ያቀነቀኑትን የ‹‹ተረሳን›› አጀንዳ፤ እንዲሁም በኦሮሚያ፣ በደቡብ፣ በሐረር የተለያዩ ከተሞች የአፄ ምኒልክ ሠራዊት ያደረጋቸውን የአንድነት ዘመቻዎች ማሳካትን ተከትሎ የተከሰቱ የእርስ በርስ ጭፍጨፋዎች እና የባሕል ተፅእኖዎችን ነው፡፡
ከዚህም ሌላ ሥርዓቱ ለእንዲህ አይነቱ የኑፋቄ ትርክት ያመቸኛል ብሎ የመዘዘው የታሪክ ሰበዝ በጊዜው አማራጭ ያልነበረውን ጠንካራው፣ ደካማውን ጨፍልቆና አስገብሮ አሀዳዊ ሀገር የመገንባት ሂደትን በማንሸዋረርና ፈጠራ በመጨመር ለመሆኑ በርካታ ማሳያዎችን ማቅረብ ይቻላል፡፡ ‹‹የጊዜ እንጂ የሰው (የብሔር) ጀግና የለውም›› እንዲሉ፤ ኢህአዴግ ጨቋኞቹ-ተጨቋኝ፤ ተጨቋኞቹ ደግሞ ጨቋኝ የሚሆኑበት ጊዜ እንደነበር ትንሽ እንኳ ግንዛቤ ለመውሰድ ጥቂት የታሪክ መዛግብትን ብቻ ማገለባበጥ በቂ መሆኑን በሚገባ ቢያውቅም፤ ታሪካዊ ተጠያቂነቱን ሙሉ ለሙሉ ወደ አንድ ዘውግ እስከ መወርወር ደፍሯል፡፡ በግልባጩ በዚህ አይነቱ ታግሎ የመጣል ትንቅንቅ ከዛላንበሳ እስከ ቦረና፤ ከቋራ እስከ ኡጋዴን የሚመተረው የዛሬይቷ ኢትዮጵያ ወሰን መፈጠሩን ሲክድ ቅንጣት ታህል ሀፍረት አልተሰማውም፡፡ በነገራችን ላይ የዚህ ነውረኛ የፖለቲካ ጨዋታ አመንጪዎቹ አቶ መለስ ዜናዊ እና ጓዶቹ ማዕከላዊ መንግስትን ለመመስረት የሚደረጉ መተጋግሎች ከነፍጥና መስዋዕትነት በቀር የተሻለ አማራጭ እንደሌላቸው፣ በዓለም ታሪክም የእነምኒሊክ የመጀመሪያው አለመሆኑን፤ እንደ አሜሪካንና አውሮፓውያንም ያሉ ታላላቅ ሀገራት በዚህ መሰል የእርስ በእርስ ደም መፋሰስ ውስጥ አልፈው፣ ዛሬ እኛም ጭምር በምኞትና በስደት የምንቀላውጠውን ነፃነትና ብልፅግና የተትረፈረፈበት ሀገር መገንባት መቻላቸውን ጠንቅቀው የማወቃቸው ጉዳይ አከራካሪ አይደለም፡፡ እናም ሌላ ሌላውን ትተን ከእነአሰቃቂው ጭፍጨፋ ለዘመናዊቷ ኢትዮጵያ ምስረታ ጅማሮ የተከፈለውን ውጣ-ውረድ ብናስተውል፣ ሙት ወቃሽ የሆንባቸው በተከታታይ የመጡ ነገሥታትን ውለታ እንዲህ በቀላሉ ዘርዝሮ መጨረስ አይቻልም ብዬ አምናለሁ፡፡
ምዕራፍ ሁለት
ኢህአዴግ ያለፉትን ሁለት አስርታት ያለመንገራገጭ ማለፍ የቻለው በጠብ-መንጃ፣ እንደ አሸን በፈሉ ሰላዮቹ፤ እንዲሁም ከሊቅ እስከ ደቂቅ፤ ከኃይማኖታዊ እስከ ዓለማዊ ማሕበራት ውስጥ በዘረጋው የካድሬ ጥርነፋ ብቻ ሳይሆን፤ ለርዕዮተ-ዓለሙ ሳጋና-ማገር ያደረገው የሀገሪቱን ታሪክ ከልሶ፣ ደልዞ እና ፈጠራ አክሎበት በመስበኩም ጭምር መሆኑ በግላጭ የሚታይ እውነታ ነው፡፡ መቶ እና ሁለት መቶ ዓመት ወደኋላ ተጉዞ የትላንት ስህተቶችን የዛሬ አስመስሎ ከማቅረብም ተሻግሮ፣ በፖለቲካው ቦታ ታሪክን ተክቶ እየሄደበት ያለው ዕርቀት ሰሞኑን ግንባታው አልቆ እስከተመረቀው የአኖሌ መታሰቢያ ሐውልት ያደረሰው መሆኑን እንደ ምሳሌ መጥቀስ ይቻላል (ቁልቢ ገብሬኤል አካባቢ እየተሰራ ያለው የጨለንቆ ሰማዕታት መታሰቢያ ሐውልትም በቅርቡ ይጠናቀቃል ተብሎ ይጠበቃል)፡፡ ግና፣ ይህ በሰይፍ በተቆረጠ የእንስት ጡት ምስል የተሰራው ሐውልት፣ እንዲነግረን የታሰበውን ያህል ነውረኛ ድርጊቱ ተፈፅሟል፣ አልተፈፀመም የሚለው መከራከሪያ እንደተጠበቀ ሆኖ፤ በዚህ ተጠየቅ የምንፈትሸው ከመቶ ሃያ አራት ዓመታት በኋላ፣ በቀልን የሚሰብክ ሐውልት መገንባቱ ማንን ለመጥቀም ተብሎ ነው? የሚለውን ነውና በዛው ላይ እናተኩራለን፡፡
የርካሹ የፖለቲካ ስልት ጅማሮ የበረሃው ዘመን ቢሆንም፤ በኢትዮ-ኤርትራ ጦርነት ወቅት የታየው የዘውግ አጥር ያላገደው ትብብርና የአትንኩኝ ባይነት ንቅናቄ፣ አገዛዙ በተወሰነ መልኩም ቢሆን፣ ከልዩነት ይልቅ አንድነት ላይ የሚያተኩሩ ጉዳዮችን ለማጉላት እንዲሞክር አስገድዶት እንደነበረ ይታወሳል፡፡ ይሁንና በ1997 ዓ.ም የተካሄደው ምርጫ ውጤት የፈጠረበት ድንጋጤ ግን ከቀድሞውም በከፋ ሁኔታ ከፋፋይ ፖለቲካውን ወደማጎኑ እንዲመለስ አድርጎታል፡፡ ያ እንደዋዛ የምናነሳው፣ አቶ በረከት ስምኦን ‹‹ናዳ›› ሲል የገለፀው ምርጫ ብዙሃኑን ሕዝብ የልዩነትን ደጃፍ አሻግሮ ከአም-ባገነኑ ሥርዓት በተቃራኒ በአንድነት እንዲቆም ማስቻሉ መንግስትን ከዘላለማዊነት ማማው አውርዶ፣ የሥልጣን ዕድሜውን በቀናት እንዲወሰን እየገፋው ስለመሆኑ በሴራ ከተካኑት የድርጅቱ መሪዎችም ቢሆን የተሰወረ አልነበረም፡፡ እናም ከ‹‹ናዳ›› ጋር ባነፃፀሩት የምርጫ ውጤት ልባቸው የከፋ ቂም በመቋጠሩ መደብዘዝ ጀምሮ የነበረው የ‹‹ከፋፍለህ ግዛ›› ስልታቸው ይበልጥ አቆጥቁጦ፣ የዘውግ ልዩነቱ ወደከፋ ጥላቻ እንዲቀየር ቀን-ተሌሊት እየሰሩ መሆኑን ለማስረገጥ ሰሞኑን መነጋገሪያ ከሆነው የአኖሌ ሐውልት ግንባታ በተጨማሪ ጥቂት ማሳያዎችን አቀርባለሁ፡፡
የመጀመሪያው በምርጫው ማግስት በየዓመቱ ህዳር 29 ‹‹የብሔር ብሔረሰብ ቀን›› ተብሎ በከፍተኛ ወጪ እንዲከበር አዋጅ እስከ ማውጣት መድረሱ ነው፡፡ ምናልባትም የኢህአዴግን አምታች ፕሮፓጋንዳ በፍፁም ልቦና በማመን ይህ ጉዳይ የእርስ በእርስ ግንኙነትን ለማጥበቅና የልምድ ልውውጥ ለማካበት ታስቦ የተዘጋጀ የሚመስላቸው የዋሃን ሊኖሩ ይችላሉ፡፡ ግና፣ ደጋግመን እንደተመለከትነው የበዓሉ ዋነኛ ማድመቂያ ከምዕተ-ዓመት በፊት ‹‹ተፈፀሙ›› የተባሉ አገዛዛዊ በደሎች፣ ዘውግ-ተኮር ጥቃት መስለው እንዲቀርቡ በማድረግ ላይ ያነጠጠረ መሆኑን ነው፡፡ ሁሌ በየክብረ-በዓሉ ሰሞን አንዳንድ ፀጉራቸው ላይ ላባ የሰኩና ቆዳ ያገለደሙ ሰዎች በቴሌዥቪን እየቀረቡ ያለፉት ሥርዓታት ምን ያህል በደል እንዳደረሱባቸው እንባ እየተናነቃቸው ከገለፁ በኋላ፣ ዛሬም ቢሆን ተቃዋሚ ፓርቲዎች በብሔር ብሔረሰቦች ትግል ወደተሸነፈው አገዛዝ ለመመለስ የሚሰሩ መሆናቸውን አስታውሰው የኢትዮጵያ ሕዝብ በንቃት እንዲከላከልና የተገኘውን ድልም ነቅቶ እንዲጠብቅ ሲመክሩ ማድመጣችን ከበዓሉ ጀርባ ያለውን ቴአትር ያጋልጣል ብዬ አምናለሁ፡፡
ሁለተኛው ማሳያ ደግሞ በ2001 ዓ.ም. በደቡብ ክልል ለሚገኙ ዞኖች በደብዳቤ ከተላለፈ አንድ ትዕዛዝ ጋር ይያያዛል፡፡ የደብዳቤው ፍሬ ሀሳብ በክልሉ የሚገኙ ሁሉም ብሔሮች የየራሳቸውን ታሪክ አጥንተው እንዲያቀርቡ የሚያዝ ነው፡፡ ይህ ምን ማለት ይሆን? ብለን ስናንሰላስል የምናገኘው ምላሽ፣ ከዚህ ቀደም በበቂ ደረጃም ባይሆን በተለያዩ የታሪክ ምሁራን የተዘጋጁ መዛግብትና የተጠኑ ሰነዶች ተደምስሰው፤ ፖለቲከኞቹ እንደ አዲስ የብሔራቸውን ታሪክ ቀምረው የአንድነቱን መስተጋብር ጨፍልቀው፣ በተናጠል ላይ ብቻ የተንጠለጠለ ማንነት እንዲኖራቸው ማስቻል የሚል ይሆናል፡፡ ከዚህም አኳያ ይመስለኛል ከቅርብ ጊዜ ወዲህ በአካባቢው የሚገኙ አንዳንድ ዘውጎችን በተመለከተ የሚወጡ ‹‹ጥናቶች›› በፀረ-ነፍጠኛ የተጋድሎ ታሪኮች ዙሪያ ሲዳክሩ የምንታዘበው፡፡ ዳሩ! የሥርዓቱ ተጠቃሚ ፖለቲከኞች የራሳቸውን ታሪክ እንዲጽፉ ሲታዘዙ፣ ለእውነትና ለሕሊና መታመንን መጠበቅ ቂልነት ይመስለኛል (በነገራችን ላይ በደቡብ የሚገኙ ብሔሮችን በተመለከተ እየቀረበ ያለው የፈጠራ ታሪክ ‹‹ነፍጠኛ›› የሚሉትን ሥርዓት ብቻ የሚኮንን አይደለም፤ ይልቁንም ወላይታውን ከሲዳማ፤ ሀድያን ከአላባ፤ ጉራጌን ከስልጤ፤ ጉርጂን ከጉጂ… የሚያቃቅር እንደሆነ ፍንጮች እየታዩ ነው) በሶስተኛነት የምጠቅሰው በስውር ሴራ ከዝግመተኛ ሞቱ ጋር እንዲፋጠጥ የተደረገውን የአዲስ አበባ ዩኒቨርስቲ የታሪክ ትምህርት ክፍልን ነው፡፡ በ1956 ዓ.ም በኢትዮጵያ ለመጀመሪያ ጊዜ በዲግሪ ደረጃ ሥልጠና መሰጠት የጀመረው ይህ ክፍል፣ ላለፉት አምስት አስርታት ከየትኛውም የምሁራን ጥናት በላይ፣ የሀገሪቱን ታሪክ ተሸክሞ ዛሬ ላይ ያደረሰ ታላቅ ባለውለታ መሆኑ አይዘነጋም፡፡
በአናቱም በርካታ አጨቃጫቂና የተደበቁ ታሪካዊ ጉዳዮችን በማጥናት በማስረጃ አስደግፈው ያቀረቡ እና በዚህ አበርክቶአቸው አለም ሳይቀር ያመሰገናቸው፡- ፕ/ር መርዕድ ወ/አረጋይ፣ ፕ/ር ታደሰ ታምራት፣ ፕ/ር ባሕሩ ዘውዴ፣ ፕ/ር መሀመድ ሀሰን፣ ፕ/ር ሽፈራው በቀለ፣ ፕ/ር ሁሴን አህመድ፣ ፕ/ር ሹመት ሲሳይ፣ ዶ/ር ጉልማ ገመዳ፣ ዶ/ር ዳንኤል አያና፣ ዶ/ር ህዝቅኤል ገቢሳ እና መሰል ጉምቱ ምሁራን ከዚሁ ክፍል የተገኙ እንጂ፤ የሥርዓቱ አገልጋይ እንደሆኑት ከላሽ ‹‹ምሁራን›› (የግንቦት ሃያ ፍሬዎች) አለመሆናቸው ማንም ይመሰክርላቸዋል፡፡ በርግጥ ይህ እውነታ የትምህርት ክፍሉን በአገዛዙ መዓት ዓይን እንዲታይ አድርጎ ለዚህ አብቅቶታል ወደሚል ጠርዝ ቢገፋንም፤ አንጋፋውን ተቋም ስልታዊ በሆነ ጥቃት ከአገልግሎት ውጪ ከመሆን ልንታደገው አለመቻላችን ግን ያስቆጫል፡፡ ከዚህ ድርጊት ጀርባ ግዙፉ መንግስታዊ እጅ መኖሩን የሚያሳየን፤ ትምህርት ክፍሉ የተዘጋበት ምክንያት ‹‹የታሪክ ተማሪዎች ስለሌሉ›› የሚል መሆኑ ነው፡፡
ኧረ ለመሆኑ! ከመቼ ጀምሮ ነው ተማሪ በራሱ ቀጥታ ምርጫ ወደሚፈልገው ‹ዲፓርትመንት› የሚገባው? ይህ ጉዳይ በትምህርት ሚኒስቴር ምደባ የሚተገበር መሆኑ ተዘንግቶ ነውን? አሊያም የታሪክ ትምህርት ክፍልን ከጥቂት ዓመታት በፊት የከፈተው መቀሌ ዩኒቨርስቲ ለ2006 ዓ.ም. የትምህርት ዘመን 300 (ሶስት መቶ) የዘርፉ ተማሪዎች ሲመደቡለት፤ የአዲስ አበባ ዩኒቨርስቲው አንድም አለማግኘቱስ ምን ይሆን የሚነግረን? በጥቅሉ እነዚህ የአደባባይ እውነታዎች በብሔር-ብሔረሰቦች ስም ታሪክን ለመቀልበስ የሚደረጉትን በርካታ ማሳያዎች ሳናካትት ሀገሪቱን ታሪክ የሌላት ለማስመሰል የሚሸረበውን ሴራ በጨረፍታም ቢሆን ያመላክታል ብዬ አስባለሁ፡፡ ታሪክ ያሌለው ሕዝብ ደግሞ ስለሀገር የማይጨነቅ ደንታቢስ መሆኑ አይቀርም፡፡ እናሳ! ከእንዲህ አይነቱ ትውልድ ማን የሚጠቀም ይመስላችኋል? ሀገር ወይስ ህወሓት…
ምዕራፍ ሶስት
‹‹የአባቶች ስንብት›› የሚለው የዚህ ጽሑፍ ርዕሰ-ሃሳብ የተመረጠው፣ ‹‹ሮም በአንድ ጀንበር አልተገነባችም›› እንዲሉ፤ ለዛሬዋ መልክአ-ኢትዮጵያ እልፍ አእላፍ የዘውግ አጥር ያላገዳቸው አባትና እናቶች ከመሪነት እስከ ተራ ወታደርነት በመሰለፍ የማገልገላቸውን ሀቅ ያሳያል በሚል ነው፡፡ ይህንን ጉዳይ በቀላል ምሳሌ ከሚያስረዱ ታሪካዊ ገድሎች መካከልም የዐድዋ ድል አንዱ ነውና እስቲ አሰላለፉን በጨረፍታ እንጥቀሰው፡፡ እንደሚታወቀው ዳግማዊ ምኒልክ ዛሬ የሚወቀሱባቸውን በርካታ አካባቢዎች ሀገር በማቅናት ዘመቻ ከማዕከላዊ መንግስቱ ጋር የቀላቀሉት ከዐድዋው ጦርነት በፊት ነበር፡፡ ሌላው ቀርቶ የተቆረጠ ጡት ሐውልት ለመታሰቢያነት በቆመለት አኖሌ የተደረገው ውጊያ ከዐድዋው ድፍን አስር ዓመት የቀደመ መሆኑ ይታወሳል፡፡ በወቅቱ በአካባቢው የጎሳ መሪዎች ከነበሩት መካከል ሱፋ ኩሶ እና ዳሙ ኩሶ በሰላማዊ መንገድ የንጉሱን አስተዳደር ለመቀላቀል ሲወስኑ፤ የተቀሩት ደግሞ ሀሳቡን ውድቅ በማድረጋቸው ጦርነት መቀስቀሱን በርካታ የታሪክ ድርሳናት አትተዋል፡፡ እንዲሁም ወደ ሌቃ ነቀምት፣ ሌቃ ቀለም፣ ጅማ፣ ሀድያ፣ ጉራጌ፣ ወላይታ፣ ወለጋ፣ ከፋ፣ ሐረር… የተደረጉት ዘመቻዎች በሙሉ ከዐድዋው በፊት ነው፡፡ እዚህ ጋ የሚነሳው ቁልፍ ጥያቄም፡- በዚህ መልኩ ከድሉ በፊት የማዕከላዊ መንግስት አካል የሆኑት የነዚህ አካባቢ ነዋሪዎች በዐድዋው ጦርነት ከምኒሊክ ጎን እንዲሰለፉ ያስቻላቸው ምስጢር ምንድር ነው? የሚለው ነው፡፡ …መቼም ለዚህ ጥያቄ የህወሓት የታሪክ ባለሙያዎች ምላሽ እንዲሰጡ ቢጠየቁ ‹እንደ ደርግ ዘመኑ የብሔራዊ ውትድርና በግዳጅ እንዲዘምቱ ስለተደረገ› ብለው መቧለታቸው አይቀርም፡፡ አሊያማ ‹‹ምኒሊክ ኤርትራ ድረስ ዘልቀው ለምን አልገቡም›› በማለት የሚከስሰው ድርጅታቸው፤ ወደ ደቡብ እና ኦሮሚያ ያደረጉትን ዘመቻ ‹‹የቅኝ ግዛት›› ብሎ በድፍረት ሲኮንን፣ ምላሻቸው ዝምታ ባልሆነ ነበር፡፡
ግና፣ እውነት እውነት እላችኋለሁ፡- በርካታ አሰቃቂ ጭፍጨፋዎች እና የማንነት ጭፍለቃዎች የማንክደው የታሪካችን አካል ቢሆኑም፣ ሀገር በመታደግ ዘመቻው በመሰለፍ ዛሬ ኢትዮጵያችንን-ኢትዮጵያ ያደረጓት ከራስ አሉላ አባነጋ እስከ ራስ ጎበና ዳጬ፤ ከፊታውራሪ ሀብተጊዮርጊስ ዲነግዴ እስከ ፊታውራሪ ገበየሁ፤ ከራስ መኮንን እስከ አሚር አብዱላሂ፤ ከደጃዝማች ባልቻ ሰፎ እስከ ራስ መንገሻ ዮሐንስ… በዐድዋ የፈጸሙት አኩሪ ጀብዱ ነው፡፡ በአናቱም እነዚህን ጀግና አባቶች ለአንድ ዓላማ አንድ ግንባር ያዋላቸው ሀገራዊ አጀንዳ እንጂ፣ ንጉሳዊ ፍቅር ወይም አድርባይነት አለመሆኑ ከማናችንም ባይሰወርም፤ በህወሓት የኑፋቄ ስብከት ተነድተን በአንድነት የሚያቆሙንን መስተጋብሮች አፍርሰን፣ የተናጥል ማንነትን የምንሻ ከሆነ፣ አባቶቻችንን አሰናብተን፣ አዲስ ማንነት ፈጥረን ወደ ገደሉ አፋፍ መገፋታችን የጊዜ ጉዳይ ብቻ ከመሆን የሚታደገው አለመኖሩን ማስታወስ እወዳለሁ፡፡
በ1928ቱ ዳግማዊ የጣሊያን ወረራም ቢሆን የታየው ሀገር የመታደግ ትብብር እና መነቃቃት፣ በአኖሌ ሐውልት በኩል ሊተላለፍ ከተፈለገው ኢህአዴጋዊ የጥላቻና የበቀል ፖለቲካ የተሻገረ እንደነበረ አይዘነጋም፡፡ ከጃጋማ ኬሎ እስከ ዘርአይ ደረስ፤ ከአቡነ ጴጥሮስ እስከ አብረሀ ደቦጭ እና ሞገስ አስገዶም፤ ከበላይ ዘለቀ እስከ ራስ ስዩም መንገሻ፤ ከደጃዝማች መሻሻ እስከ ራስ ደስታ ዳምጠው…. እያልን ዘርዝረን የማንዘልቃቸው የሀገር ባለውለታዎች ስፍር ቁጥር የላቸውም፡፡ ሆኖም ሁሉንም መጥቀስ ባይቻልም ወረራውን በመፋለም ታሪካቸውን በደማቁ ቢጽፉም፣ የአበርክቶአቸውን ያህል ያልተዘመረላቸው ሁለት ጀግኖችን ለአብነት አስታውሳለሁ፡፡ አብዲሳ አጋ እና አብቹ፡፡
ሰኔ 7 ቀን 1911 ዓ.ም ወለጋ ነጆ ከተማ የተወለደው አብዲሳ አጋ ተገቢውን ክብር አለማግኘቱ አከራካሪ አይመስለኝም፡፡ ይህ ሰው በጠላት ጦር ተማርኮ ወደ ጣሊያን ሀገር ከተወሰደ በኋላ በናፖሊ ከተማ ከሚገኘው አኞኖ እስር ቤት አንስቶ፣ ቦጆያሊ፣ ካምቦ አንተርናቴ እና ካራ ቤኜር በተባሉ ማጎሪያዎች ከፍተኛ ስቃይ ደርሶበታል፡፡ ይሁንና በእስር ላይ በነበረበት ጊዜያት ካጋጠሙት ሁሉ የሚያስደንቀው ከለታት በአንዱ ቀን፣ ከእስረኛ ጠባቂ ወታደሮች አንዱ በጫማው ሲረግጠው፤ በምላሹ በቡጢ መትቶ መሬት ላይ መጣሉን ተከትሎ፣ በርካታ ዘቦች ተረባርበው ከፍተኛ ድብደባ ካደረሱበት በኋላ፣ ከፎቅ ላይ በጭካኔ ወርውረውት ለጉዳት መዳረጉን አስመልክቶ በአንድ ወቅት ለኢትዮጵያ ሬዲዮ እንዲህ በማለት የገለፀው ነበር፡-
‹‹እኔስ ማን ነኝና? ኢትዮጵያውያን ለክብራችን ከርሱ የበለጠ ስሜት እንዳለን ገና አልተገነዘበውምና ከእስር ውጪ በነበረ እጄ ትምህርት እንድሰጠው ኢትዮጵያዊነቴ አስገደደኝ፡፡ …በዚያን ጊዜ የደረሰብኝን የዚያን ቁስል ጠባሳ እስከዛሬ ሳይ ሀዘንና ሐሳብ ውስጥም እገባለሁ፡፡ በሌላ በኩል ደግሞ በኢትዮጵያዊነቴ እኮራለሁ፡፡››
ለኢትዮጵያዊነቱ ቅድሚያ የሰጠው ሀገር ወዳዱ አብዲሳ አጋ፣ የደቡብ ጣሊያን ተራሮች በአድናቆት የተመለከቱትን ጀብዱ የፈፀመው ከባዕድ ሀገር እስር ቤት ከዩጎዝላቪያዊው መቶ አለቃ ጁሊዮ ኢታችክ ጋር ካመለጠ በኋላ ነበር፡፡ አብዲሳና ጓደኛው በዚህ መልኩ ነፃነታቸውን አውጀው ብቻ ተሸሽገው አልተቀመጡም፡፡ ይልቁንም የተለያዩ ሀገራት ተወላጆችን አስተባብረው እስር ቤቶችን በመስበር ሐበሾችን ጨምሮ የእንግሊዝ፣ የፈረንሳይ እና የዩጎዝላቪያ ሰዎችን እስከማስፈታት አኩሪ ጀግንነት ፈፅመዋል፡፡ እንዲሁም የቃል ኪዳኑ ጦር የሮማ መንግስትን እስከተቆጣጠረበት ጊዜ ድረስ፣ ለሁለት ዓመታት ያህል በጣሊያን ተራሮች ላይ ጥቂት የማይባሉ ሀገራት ዜጐችን እየመራ ከፋሽስት ወታደሮች ጋር በአደረጋቸው በርካታ ውጊያዎች ላይ እጅግ በጣም አስገራሚ ጀብድዎችን አከናውኗል፡፡ ለዚህ ገድሉም ከቃል ኪዳኑ የጦር አዛዦች የአድናቆት እና የምስጋና ሰርተፍኬቶች ተበርክተውለታል፡፡ የሁለተኛው ዓለም ጦርነት ከተጠናቀቀም በኋላ ዜግነቱን እንዲቀይር እንግሊዛውያን ላቀረቡለት ጥያቄ እንደሚከተለው መመለሱን ከላይ በጠቀስኩት ቃለ-መጠይቅ ላይ መናገሩ ይታወሳል፡-‹‹የሀገር ፍቅርና የራስ ጥቅም ምን እንደሆነ ስለማውቅ ጥያቄውን አልተቀበልኩም፡፡ ወደሀገሬም ገባሁ፡፡››
እነሆም ‹‹ብሶት›› የወለደው ኢህአዴግ፣ አብዲሳ ዋጋ የከፈለላትን ኢትዮጵያ፣ በአንድ ዘውግ የበላይነት የተመሰረተች አድርጎ በመቀስቀስ ለእርስ በእርስ ፍጅት ጡንቻችንን እንድናፍታታ እያመቻቸ ነው (ይህ የጀግናው ታሪክ ‹‹ተራሮቹን ያንቀጠቀጠ ቅፅ 5›› መጽሐፍ ላይ በስፋት የቀረበ መሆኑን አስታውሳለሁ)፡፡
ሌላኛው የዛን ዘመን ያልተዘመረለት ጀግና የሰላሌው አቢቹ ነው፡፡ የአቢቹ ታላቅ ገድል ለመጀመሪያ ጊዜ በይፋ የተሰማው፣ አዶልፍ ፓርለሳክ በተባለ የቼክ ሪፖብሊክ ተወላጅ ተጽፎ፣ በተጫነ ጆበሬ መኮንን ‹‹የሃበሻ ጀብዱ›› በሚል ርዕስ ወደ አማርኛ በተተረጎመው መጽሐፍ ውስጥ ነው፡፡ በሰላሌ የወረጃርሶ ፊት-አውራሪ የነበሩ ሁለት ታላላቅ ወንድሞቹን ተከትሎ በ16 ዓመቱ ሀገሩን ከወራሪ ለመከላከል ስለዘመተው አቢቹ፣ ጻሐፊው ‹‹እነሆ በሚቀጥለው ዓመት ወደ ፈረንሳይ ሀገር ለከፍተኛ ትምህርት ተጓዥ ነበር›› ሲል ገልፆአል፡፡ ጦርነቱ ከተጀመረም በኋላ አንደኛው ወንድሙ በክብር ሲሰዋ፤ ሌላኛው ደግሞ የደረሰበት በመጥፋቱ ትንሹ ልጅ ከዋናው ሠራዊት ተገንጥሎ፣ ወደ 200 የሚጠጉ ትዳር ያልመሰረቱ ጎበዝ ተዋጊዎችን ብቻ አስከትሎ ጠላትን በመብረቃዊ ፍጥነት መድረሻ ማሳጣቱ ተተርኳል፡፡ በወቅቱ ንጉሠ ነገሥቱ የሰላሙ መንገድ ገና አልተቋጨም በሚል የኢትዮጵያ ጦር ከመከላከል በቀር እንዳያጠቃ ትዕዛዝ አስተላልፈው ስለነበር፣ አቢቹ የሚፈፅማቸው ጀብዶችን አቁሞ ወደእናት ጦሩ እንዲመለስ ግፊት ቢያደርጉም አልተሳካላቸውም፡፡ በዚህም ንዴት የመንግስት ጦር እንዲዘምትበት ስለመወሰናቸው የሰላሌው ደጃዝማች አበራ መልክተኛ ልኮ ስላሳወቀው፣ ድንገት አቢቹ ወደ ጦሩ ሠፈር በመምጣት ከአቋሙ ፍንክች እንደማይል መግለፁን መጽሐፉ ይተርክልናል፡-
‹‹ደጃዝማች፣ ገና ከሰላሌ ስንነሳ ታማኝነቴን በምኒሊክ ስም ቃል የገባሁት ላንተ እንጂ ለሽማግሌዎቹ ወይም ለንጉሡ አይደለም፡፡ እኔ ንጉሥ አይደለሁም፤ ተራ ወታደር እንጂ፡፡ እና እኔ ሁለት ሶስት ወር ደሴ ተጎልቼ ጣሊያኖች እጄን እስኪይዙኝ አልጠብቅም፡፡ ላንተ ግን አሁንም በምኒሊክ ስም፣ በምኒሊክ አምላክ በድጋሚ ቃሌን እሰጣለሁ፡፡ …ተመለስ ላልከው ግን፣ የት ነው የምመለሰው? ምንስ መመለሻ ቤት አለኝና? እዚህም እዚያም እሳት እየነደደ እንዴት ቁጭ ልበል? …የሀገሬ ታማኝ ወታደር እንደሆንኩ አስረዳልኝ፡፡›› (234)
ከዚህ በኋላም ጦሩን፡- በሀብቶም የሚመራ የሀማሴን (የኤርትራ) ልጆች ጦር፣ በተስፋፅዮን የሚመራ የትግራይ ልጆች ጦር፣ በጋሹ የሚመራ የጎጃም ልጆች ጦር እና በወርቁ የሚመራ የሰላሌ ልጆች ጦር በማለት ከፋፍሎና በዕዝ አዋቅሮ ሲያበቃ፤ ጠላት ካምፕ ድረስ ዘልቆ በመግባት አያሌ ጀብዶችን አከናውኗል፡፡ መላው ዘማች ሠራዊት ከእነ አዛዡ ‹‹የልጁ ጦር›› እያለ አድናቆቱን ሲገልፅለት፤ ንጉሡ ራሳቸውም ‹‹ይቺ አንድ ፍሬ ደጃዝማች ከኛም በላይ ትልቅ ጀብዱ እየሰራች እንደሆነ እንሰማለን›› (288) እስከማለት ተገድደዋል፡፡ በዘመቻው ላይ የተሳተፉ አዝማሪዎችም ከዋናው ባለታሪክ ተገንጥሎ ዛሬም ድረስ ተወዳጅ መሆን በቻለች ዜማ እንደሚከተለው ያወድሱት እንደነበር የቼኩ ሰው ነግሮናል፡-
‹‹አቢቹ ደራ ደራ
አቢቹ ደራ ደራ››
ባሕሩን የሚያሻግር አንድ ሙሴ ይዞ
ቅርብ ነው አይርቅም የኢትዮጵ ያ ትንሳኤ
በአንድነት ከገባን የፍቅር ሱባኤ!››


የመጽሐፉ ደራሲ በዛው በጦር ሜዳ አንድ የከንባታ ልጅ አጫወተኝ ብሎ ያሰፈረው ደግሞ እንዲህ ይነበባል፡-
‹‹የከንባታው ጦር በጣሊያን ሠራዊት ተከቦ፣ መውጫው ጠፍቶት፣ አጥፍተህ ጥፋ አይነት ውጊያ ላይ እያለ ከየት መጡ ሳይባል እነዚያ የአቢቹ ፈጥኖ ደራሽ ደቦል አንበሶች ከጣሊያኑ ጦር ብብት ውስጥ ገብተው ሲኮረኩሩት፣ ደመሰስኩ ብሎ የሚኩራራው የጣሊያኑ ጦር ሳያስብ አደጋ ደርሶበትና በተራው ሲያፈገፍግ የከንባታውን ጦር ከዚያ ካለቀለት ውጊያ ውስጥ እነአቢቹ መንጥቀው አወጡት፡፡›› (289-290)
በማይጨው ጦርነትም ቢሆን በምኒሊክ ስም ምለውና ፎክረው ለሀገር አንድነት ከወደቁ ስም የለሽ ጀግኖቻችን መካከል የሰላሌ ተወላጆችን በተመለከተ ከመጽሐፉ ላይ አንድ ሃሳብ ልጥቀስ፡-
‹‹በዚህ ጦርነት ሶስት አራተኛው የሰላሌዎቹ አሉ የሚባሉት ቆራጦች፣ ጀግኖቹና ደፋሮቹ ልጆች ከማይጨው የጦር ሜዳ ከአምባ በሆራ አልተመለሱም፡፡ እስከ መጨረሻው ድረስ ከጠላት ጋር ጉሮሮ ለጉሮሮ ተናንቀው በየምሽጉ ወድቀዋል፡፡›› (296)
እነሆም ላለፉት ሁለት አስርታት ከራስ ጎበናና ባልቻ ሶፎ፤ ከአብዲሳና አቢቹ ኢትዮጵያዊነት ይልቅ የዘውግ ማንነት ቅድሚያ ተሰጥቶት፣ አባቶችን ከታሪክ ባህረ-መዝገብ የማሰናበት ተልዕኮው ከጫፍ እየደረሰ ነው፡፡ በርግጥም ይህች ሀገር ከሰቅጣጭ ሞት ፊት ደጋግማ በቆመችበት ጊዜ ሁሉ፣ በመስዋዕትነት የታደጓት እልፍ አእላፍ ኢትዮጵያውያን አባቶች ቢሆኑም፣ ዛሬ ልጆቻቸው በማንነት ብያኔ እንዲነጣጠሉ እየተገፉ ስለመሆኑ በድፍረት መናገር እችላለሁ፡፡ ሌላው ቀርቶ አንዳንድ የሥርዓቱ ፅንፈኛ ተቃዋሚዎች የህወሓት መጠቀሚያ የሆነው ኦህዴድን ያህል፣ በዚህን መሰሉ የኑፋቄ ታሪክ ተወስውሰው ጥላቻን ሲሰብኩ፤ ልዩነትን ሲቀሰቅሱ መመልከቱ ምን ያህል ከአባቶቻችን እንደተነጠልን ያረዳናል ብዬ አስባለሁ፡፡
ዘጽአት…
(ከ2 ሺህ ዓመት በፊት ቀይ ባሕርን ተሻግረው፣ ሞትን ተራምደው፤ ከግብፃውያን የባርነት ቀንበር ነፃ የወጡ ዕብራውያንን በተመለከተ ቅዱስ መጽሐፍ በ‹‹ኦሪት ዘጽአት›› ላይ በስፋት ያትታል)
ባለፉት ሃያ ሁለት ዓመታት ኢትዮጵያችን፣ የአገዛዙን የሥልጣን ዕድሜ ለማረዘም ሆን ተብሎ ዘውግን ሰበብ አድርጎ ለተቀነባበረው የመበታተን አደጋ ተጋልጣለች፡፡ እናም ይህንን ሀገሪቷን በደም ውቅያኖስ የማጥለቅለቅ አቅም ያለው ከባድ ችግር ለማምከን፣ በቅድሚያ ከተጫነብን የታሪክ ሒሳብ ማወራረድ መንፈስ ሙሉ ለሙሉ ልንላቀቅ ይገባል፡፡ ከመቶ ዓመት በፊት የአንድ ሀገር ሕዝብን በማዕከላዊ መንግስት ሥር ወደ አንድነት ለማምጣት የተደረገውን ታላቅ ተጋድሎ አኮስሶ፣ ተያይዘው የተከሰቱ ዘመኑና ነባራዊ ሁኔታዎች የፈጠሯቸው ስህተቶችን ነጥሎ ማስጮሁ፣ ‹‹ዜግነት-ኢትዮጵያዊ›› በሚል ፓስፖርት ከሀገር ሀገር የሚዘዋወሩ የግንባሩንም ሆነ የተቃዋሚውን ጎራ ልሂቃን የማንነት ቀውስ ከትቶ ከንቱ እንዳያስቀራቸው እሰጋለሁ፡፡ በአናቱም የህወሓት፣ የኦሮምኛና አማርኛ ቋንቋ ክንፍ ሆነው የሚያገለግሉት ኦህዴድና ብአዴንም በትውልድ ፊት በ‹አድርባይነት› የሚያስከስስ ታሪክ ተጋርተው እስከመጨረሻው በሕዝባዊ ማዕበል እስኪጠረጉ ድረስ መጓዛቸው በምንም መልኩ ስርየት የማያገኝ ጥፋት እንደሆነ በአፅንኦት ላሳስባቸው እፈልጋለሁ፡፡
ስለሆነም ከሀገሪቱ ቀጣይ ሕልውና ፊት የተጋረጠውን ይህን የመበታትን አደጋን ያዘለ የእርስ በእርስ ግጭትን ተሻግሮ፣ የታፈረችና የተከበረች ኢትዮጵያን ለማቆየት ብሎም ልጆቿ በዕኩልነት ይኖሩባት ዘንድ ለማመቻቸት፣ ዘመኑን ካለፈ ታሪክ ይልቅ ጊዜው በሚፈቅደው የሠለጠነ ፖለቲካ መዋጀት ቅድሚያ የሚሰጠው ተግባር ነው፡፡ በይበልጥ ወደ ፍጥጫው እየተገፉ ያሉት ሰፊ ቁጥር ያላቸው የኦሮምኛና አማርኛ ቋንቋ ተናጋሪዎች ከአኖሌ መታሰቢያም ሆነ፤ በቅርቡ በተማሪዎች የስፖርት ውድድር ላይ በባሕር ዳር ስታዲዮም ከተሰማው ዘውግ-ተኮር ነውረኛ ቅስቀሳ ጀርባ ያደፈጠውን ዕኩይ የፖለቲከኞች ሴራ ለመበጣጠስ ፊት-አውራሪ መሆን ይኖርባቸዋል ብዬ አስባለሁ፡፡ ይህ የተቀደሰ ተግባር ከትውልድና ከታሪክ ተወቃሽነት ብቻ ሳይሆን ከዘገየ ፀፀትና መብከንከንም መታደጉ በግልፅ ሊሰመርበት ይገባል፡፡
ዶ/ር መረራ ጉዲና ‹‹የኢትዮጵያ ፖለቲካ ምስቅልቅል ጉዞና የሕይወቴ ትዝታዎች›› በሚል ርዕስ ባለፈው ዓመት ባሳተመው መጽሐፍ ላይ በግንባር ቀድምትነት ኦሮምኛ፣ አማርኛ እና ትግርኛ ተናጋሪዎች ሀገሪቱን ከአይቀሬው ሞት ይታደጉ ዘንድ በማለት ያሰፈረውን ለዘጽአት ሃሳብ ማጠናከሪያ ይሆን ዘንድ እንደሚከተለው እጠቅሳለሁ፡-
‹‹በተቃዋሚው ጎራ፣ ብዙ ሲንቀሳቀስ የማላየው የኦሮሞና የአማራ ልሂቃን ፖለቲካ ነው፡፡ የሁለቱም ልሂቃን ፖለቲካ በዋናነት በሁለት ጫፎች ላይ ቆሞ ገመድ ከመጓተት ወደ መሐል መጥቶ የጋራ ዲሞክራቲክ አጀንዳ መቅረጽ አልተቻለውም፡፡ ብዙዎቹ ሂሳብ የመወራረድ ፖለቲካን የዛሬ 30 እና 40 ዓመታት ብቻ ሳይሆን፤ የዛሬ 130 እና 140 ዓመታት በፊት የነበረውም ጭምር እንተሳሰብ የሚሉ ይመስሉኛል፡፡ የኦሮሞ ልሂቃን ዋናው ችግራቸው የጋራ የፖለቲካ አጀንዳ ለመቅረጽ ከመጣር ይልቅ ለብቻ የሚደረገው ትግልን የመንግስተ-ሰማያት አስተማማኝ መንገድ አድርገው ማምለካቸው ነው፡፡ የአማራው ልሂቃን በሽታቸው በዋናነት በአማራ ልሂቅ የተፈጠረች የዛሬይቱ ኢትዮጵያ እንደዛው ትቀጥል ነው፡፡ እምነታቸው መቀጠልም ትችላለች ነው፡፡ …በመጽሐፌ መደምደሚያ ላይ ለታሪክም ለሕዝብም አስቀምጬ ማብቃት የምፈልገው መሰረታዊ ነጥብ፣ አብዛኛው የትግራይ ልሂቃን ‹ሥልጣን ወይም ሞት› ብለው ሥልጣን ላይ የሙጥኝ እስካሉ ድረስ፤ አብዛኛው የአማራ ልሂቃን በአፄዎች ዘመን የነበረውን የበላይነት መልሼ አገኛለሁ ብሎ የሚገፋውን የሕልም ፖለቲካ እስካልተወ ድረስ፤ ብዙሃኑ የኦሮሞ ልሂቅ ኦሮሚያን ለብቻ የማውጣቱን ሕልም እስካልተወ ድረስ ሀገራችን ከአደጋ ቀጠናና ቀውስ የምትወጣ አይመስለኝም፡፡›› (ገፅ 261፣ 262 እና 263)
እንደ ዶ/ር መረራ ያሉ ልሂቃን ሀገርና ህዝብን ለመታደግም ሆነ አባቶቻችንን አሰናብተን ወደ እልቂት እንዳናመራ ለሚያራምዱት ከታሪክ ጥላቻ የፀዳ ሃሳብ ባርኔጣዬን ከፍ አድርጌ አክብሮቴን እገልፃለሁ፡፡ ይህንን አጀንዳም በቴዎድሮስ ካሳሁን (ቴዲ አፍሮ) ‹‹ጃ ያስተሰርያል›› ዜማ ጥቂት ስንኞች እቋጨዋለሁ፡፡
‹‹ዘጽአት ለኢትዮጵያ ወደ ተስፋ ጉዞ
ኢትዮጵያ ለዘላለም ትኑር!!!

በወልቂጤ ዩኒቨርስቲ በተከሰተ የእሳት አደጋ አንድ የተማሪዎች ማደሪያ ህንጻ ከጥቅም ውጭ ሆነ

አዲስ አበባ ፣ ግንቦት 18 ፣ 2006 (ኤፍ.ቢ.ሲ.) ትላንት ሌሊት በወልቂጤ ዩኒቨርስቲ በተከሰተ የእሳት አደጋ አንድ የተማሪዎች ማደሪያ ህንጻ ከጥቅም ውጭ ሆነ ።
በአደጋው በተወሰኑ ተማሪዎች ላይም መጠነኛ የአካል ጉዳት ደረሷል ።
የዩኒቨርሰቲው  ፕሬዝዳንት ዶክተር አድማሱ ሽብሩ ለፋና ብሮድካስቲን ኮርፖሬት እንደተናገሩት ፤ አደጋው ከሌሊቱ 10 ሰዓት ላይ የተነሳ ሲሆን ፤ መንስኤው ግን እስካሁን ድረስ አልታወቀም ።
እሳቱን በአካባቢው ህብረተሰብና በአዲስ አበባ የእሳትና ድንገተኛ አደጋዎች መከላከያና መቆጣጠሪ ኤጀንሲ ሰራተኞች ትብብር በቁጥጥር ስር ማዋል ተችላል ያሉት ዶክተር አድማሱ ፤ አደጋው በሰው ህይወት ላይ ምንም ዓይነት ጎዳት አለማድረሱን ተናግረዋል።
በቃጠሎው ወቅት ከህንጻው ለመውጣት በሚያደረጉት ግፊያ ቁጥራቸው ለጊዜው ያልታወቁ ተማሪዎች ከግድግዳ ጋር በመጋጨትና በመውደቅ ቆስለዋል።
ተማሪዎቹም በአካባቢው በሚገኝው አጣጥ ሆስፒታል ህክምና እየተደረገላቸው ይገኛል።
 

በኢትዮጵያ ንግድ ባንክ ምተሃታዊ ማጭበርበር ተፈጽሞብናል ያሉ ደንበኞች ቅሬታ አሰሙ



በኢ.ህ.አ.ዴ.ግ መንግስት ከሚተዳደሩ ባንኮች ውስጥ አንዱ እንደሆነ የሚነገርለት የኢትዮጵያ ንግድ ባንክ በአዲስ አበባ ብቻ ከ45 የሚበልጡ ቅርጫፎች እንዳሉት ይታወቃል። ባንኩ ለደነበኞቹ በሚሰጠው የተቀላጠፈ አገልግሎት ከግዜ ወደግዜ አቅሙን እያጎለበት በሃገር ውስጥ ብቻ ከ205 በላይ የሆኑ ቅርንጫፍ መ/ቤቶችን በመክፈት ከ8000 በላይ በሆኑ ሰራተኞች በመታገዝ የአገልግሎት አድማሱን እስከ ጅቡቲ ድረስ ተደራሽ ለማድረግ ቢጠረም በተለያዩ ግዜያት በሚፈራረቁበት አሰታዳሪዎቹ ተቋሙ ቀደም ብሎ የነበረውን ስም እና ዝና ይዞ መቀጠል እንደተሳነው የሚናገሩ ምንጮች ባንኩ ከደንበኞቹ ቆጥሮ የተረከበውን ጥሬ ገንዘብ በእምነት መስጠት እንደተሳነው ይናገራሉ ። በተለይ 1000 እና ከዛ በላይ የሆኑ ተቀማጭ ገንዘቦችን ባንኩ ለደንበኞቹ ሲያስረከብ በባንኩ ማህተም የታሸጉ ባለ መቶ ኖት ብሮች ላይ የሁለት መቶ እና ከዛ በላይ ጉድለት የሚታይባቸው መሆኑን የባንኩ ተገልጋይ
ከቅሬታ አቅራቢዎቹ በመረጃ አስደግፈው ይገልጻሉ።
ከቅሬታ አቅራቢዎቹ በመረጃ አስደግፈው ይገልጻሉ።ከቅሬታ አቅራቢዎቹ በመረጃ አስደግፈው ይገልጻሉ።ከቅሬታ አቅራቢዎቹ በመረጃ አስደግፈው ይገልጻሉ።ከቅሬታ አቅራቢዎቹ በመረጃ አስደግፈው ይገልጻሉ።ከቅሬታ አቅራቢዎቹ በመረጃ አስደግፈው ይገልጻሉ።ከቅሬታ አቅራቢዎቹ በመረጃ አስደግፈው ይገልጻሉ።ከኢትዮጵያ ንግድ ባንክ ለተለያዩ ጉዳዩች ከፍተኛ አሃዝ ያለው ገንዘብ በየቀኑ ውጪ የሚያደርጉ ነጋዴዎች ከ2 እስከ 5000 በር እንደሚጎድልባቸው የሚናገሩ ምንጮች ከተጠቀሱት የባንኩ ቅርንጫፍ መ/ቤቶች በቀን በሚሊዮን የሚቆጠር ገንዘብ ከደንበኞች ኪስ እንደሚመዘበር ይናገራሉ ። ባንኩ በስህተት ትርፍ ገንዘብ እንደማይሰጥ የሚናገሩ ቅሬታ አሰሚዎች ጉድለቱ የተለመደ ነው ከማለት ውጭ በባንኩ ፀያፍ ተግባር አቤት ለሚሉት አካል አጥተው በዚህ መንግስታዊ ተቋም ስም በዜጎች ላይ በጠራራ ፀሃይ እይተፈጸመ ባለው ማጭበርበር ማዘናቸውን ይገልጻሉ ። ሰሞኑንን በቅሎ ቤት አካባቢ የሚገኝ ንግድ ባንክ በአደራ ያስቀመጡትን 25 0000 ብር ወጪ ለማድረግ ወደ ቅርጫፍ መ/ቤት ጎራ እንዳሉ የሚናገሩ አንድ እማወራ የባንኩ ሰራተኞች በማህተም አሽገው ለእማኝነት ሁለት የታሸጉ ርብጣ ብሮችን ቆጥረው እንዳስረከቦቸው ጠቅሰው እቤት ደርሰው በተቀሩት ባለመቶ ኖት ብሮች ላይ ቆጠራ ሲያደርጉ 600 በር ጉድለት ማሳየቱን ገልጸው በኢትዮጵያ ንግድ ባንክ ምተሃታዊ ማጭበርበር እንደተፈጸመባቸው የምስክርነት ቃላቸውን ስጥተዋል።
ለደንበኞቻቸው ክበር እና ዴታ የሌላቸው አንዳንድ ስረአት አልበኛ የባንኩ ሰራተኞች ጉዳዩን እንደሚያውቁ የሚናገሩ አንድ በንገድ ስራ ላይ የተሰማሩ የባንኩ ደንበኛ የታሸገው ገንዘብ ይቆጠርልኝ ብለው ጥያቄ የሚያቀርቡላቸውን ተገልጋዩች እንደሚያመናጭቁ ገልጸው ጡንቻው ፈርጠም ያለ እና የመናገር ችሎታ ያለው ተገልጋይ ሲገጥማቸው ሰራተኞች የጎደሉ እሽግ የብር ኖቶች በእጅቸው መዝነው ስለሚለዩቸው ትክክለኛ የሆኑ ርብጣ ብሮች ለናሙናነት ቆጥረው ለተገልጋዩ በማሳየት በተለመደው መተሃታዊ ስልታቸው ለፍቶ ጥሮ ግሮ የሚያመጣውን የኔ ቢጤ የባንኩን ተገልጋይ ያስለቅሳሉ ብለዋል። የኢትዮጵያ ንግድ ባንክ አሽጎ ለተገልጋዩ ያስረከበውን ጥሬ ገንዘብ ከደንበኞች የባንኩ ሰራተኞች ሲረክቡ እንደሚቆጥሩ የሚናገሩ ቅሬታ አሰሚዎች የታሸገው ገንዘብ ለሚያሳየው ጉድለት መፍትሄ ከመሻት ይልቅ ደንበኛው ሃላፊነት እንዲወስድ በማስፈረም በባንኩ ማህተብ ለተፈጸመው ጸያፍ ተግባር ሽፋን ለመስጠጥ ተገልጋዩን ሲያመናጭቁ እና ሲገላምጡ ይስተዋላል ብለዋል ።
ይህ በባንክ ሽፋን በዜጎች ላይ በጠራራ ፀሃይ በሚፈፀመው ዘረፋ የገዢው ፓርቲ ኢ.ህ.አ.ዴ.ግ ባለስልጣናት እጅ ይኑርበት አይኑርበት እስካሁን በተጨባጭ የተረጋገጠ ነገር እንደሌለ የሚናገሩ ምንጮች የኢትዮጵያን ንግድ ባንክ አካባቢ እያገረሸ የመጣውን የተለመደ ግን ለጆሮ የሚቀፍ አሰራር ማየት ተስኖት ስለባንኩ አትራፊነት በየአመቱ የሚደሰኩረው ገዢው የኢ.ህ.አ.ዴ.ግ መንግስት በግንባር ቀደም ሊጠይቀበት እንደሚገባ ያሰምሩበታል ።
ኢትዮጵያ ንግድ ባንክ መንግስት በሃላፊነት ቦታ ላይ ያስቀመጣቸው አንዳንድ ሃላፊዎች እንዳይንቀሳቀስ ከታገደ ሂሳብ ሚስጥራዊ የይለፍ ቁጥሮችን በስልጣናቸው በመውሰድ በወል የማይታወቅ ገንዘብ በተለያዩ ቤተስቦችቻው ስም ከባንኩ በማውጣት ለግልጥቅማቸው ሲያውሉ በፌዴራል የሥነ ምግባርና የፀረ ሙስና ኮሚሽን እጅ ከፍንጅ ተይዘው ውህኒ ሲወርዱ ማየት የተለመደ በመሆኑ ግዜ ጥብቆ በተገልጋዮች ላይ እያገረሸ የመጣው ይህ መተሃታዊ ማጭበርበር ስረአቱ የፈጠረው ይህ ብልሹ አሰራር አንዱ አካል መሆኑን አያሌ ታዛቢዎች ይናገራሉ፡፡፤በዚህ ዙሪያ የኢትዮጵያ ንግድ ባንክ ሃላፊዎች ለማነጋገር ያደረኩት ሙከራ ለግዜው አልተሳካም
Ethiopian Hagere ጅዳ በዋዲ

Sunday, May 25, 2014

የዞን ዘጠኙ በፍቃዱ፣ እንደ ሀገር ወዳድ ዜጋ… (ጋዜጠኛ ኤልያስ ገብሩ ጎዳና)

በመጋቢት ወር 2005 ዓ.ም ከጋዜጠኛ እና ጦማሪ በፍቃዱ ኃይሉ ጋር በአካል ለመጀመሪያ ጊዜ የተገናኘነው ዕንቁ መጽሔት ላይ ነበር እሱ ማኔጂንግ ኤዲተር እኔ ደግሞ ዋና አዘጋጅ ሆኜ፡፡ ከትውውቃችን ቀን ጀምሮ በፍቄ እንጂ በፍቃዱ ብየው እንኳን አላውቅም፡፡ በፍቃዱ ሳውቀው በጣም ረጋ ያለ፣ ትሁት፣ ሰውን በአክብሮት ብቻ የሚያናግር፣ አስተዋይ፣ ሰውን የሚረዳ፣ የራሱን ሀሳብ፣ አቋምና ዕምነት በቀላሉ የሚያስረዳ፣ የተለየ የሰዎችን ሀሳብ፣ አቋምና ዕምነት በጨዋ ደንብ የሚያከብር (ይሄን ዐይነት ባህሪ ብዙ ሰዎች ጋር መመልከት አልቻልኩም)፣ በሀሳቦች ላይ ውይይት የሚወድ፣ ጊዜውን በአግባቡ ከፋፍሎ ለሚወዳቸው ሥራዎቹ የሚሮጥ፣ ራሱን በዕውቀት፣ በወቅታዊ መረጃዎችና በተለያዩ ሥልጠናዎች ማበልጸግ የሚወድ እጅግ ቅን ልጅ ነው፡፡
በመጽሔቷ ላይ ለአምስት ወራት ያህል አብረን ሰርተን ነበር፡፡ በእነዚህ ጊዜያቶች ሀታታዊም ሆነ ግለ-ሃሳባዊ ጽሑፎችን ለማሰናዳት ጠቃሚ ወቅታዊ መረጃዎችን መሰብሰብ ይወዳል፡፡ በመረጃዎቹ ላይ ከባልደረቦቹ ጋር መደበኛም ሆነ መደበኛ ባልሆኑ ስብሳባዎች ላይ ውይይት ከፍቶ ሐሳቦችን መለዋወጥም ልምዱ ነበር፡፡ ይህን ዓይነት ልምድ ለየትኛውም ነጻ ጋዜጠኛ ወሳኝ ነው የሚል ጠንካራ እምነት አለኝ፡፡ በቢሮ ጠረጼዛ ላይ ተጀምረው በቢሮ ጠረጼዛ ላይ የሚጠናቀቁ ጽሑፎችን የሚያሰናዱ፣ ለመስክ ሥራ መልፋት የማይወዱ “ጋዜጠኞች” እና ጸሐፊያን በሀገራችን መኖራቸውንም አውቃለሁ፡፡
በፍቃዱ እና …ጭንቀቱ
የትኛውም የህትመት ውጤት በውስጡ ከሚይዛቸው የጽሑፍ ይዘቶች ባሻገር ለንባብ የሚሆን መስህብ ያለው የፊት ገጽ ግራፊክ ዲዛይን ማዘጋጀት ይጠበቅበታል፡፡ ግነት ባልበዛበት መልኩ የህትመቱን ወሳኝ ርዕሰ ጉዳይ እና ጉዳዮች የሚያሳይ ጥሩ የግራፊክ ዲዛይን በብዙ አንባቢያን ዘንድ ተወዳጅ መሆኑ አጠያያቂ አይመስለኝም፡፡
የሕትመት ውጤቶች የፊት ገጽ ግራፊክ ዲዛይን ከልብ ሲያስጨንቃቸው ከተመለከትኳቸው ጥቂት የሙያ አጋሮቼ መካከል አንዱ በፍቃዱ ነው፡፡ በተለያዩ የሥራ አጋጣሚዎች ከሀገር ውጭ ወጥቶ ሲመለስ፣ ሁሌ በጀርባው እና በትከሻው በሚያነግታት ቦርሳው ውስጥ የተለያዩ ሐገራትን መጽሔቶች እና ጋዜጦች ይይዝ ነበር – በፍቃዱ፡፡ እነዚህን የህትመት ውጤቶች ለእኛ ለባልደረቦቹ በኤዲቶሪያል ስብሰባ ወቅት እና መደበኛ ባልሆኑ ግንኙነቶች ወቅት ከቦርሳው አውጥቶ ስለጽሑፎች ይዘት፣ ስለሕትመት ጥራቶች፣ ስለፊት እና ውስጥ ገጾች ግራፊክ ዲዛይኖች የፈጠራ ጥበብ በተመሥጦ ለማስረዳት ሲሞክር ከልቡ ነው፡፡
ሰልፎች ላይ አጣሁት
በ2006 ዓ.ም በመዲናችን አዲስ አበባ አና በተለያዩ የክልል ከተሞች ከተመለከትናቸው ሁነቶች መካከል አንዱ ጥቂት ተቃዋሚ ፓርቲዎች ያደረጉት እና ለማድረግ እየተንቀሳቀሱ የሚገኙት ሰላማዊ ሰልፍ ነው፡፡ይብዛም ይነስም በብዙ ውጣ ውረድ ተቃዋሚዎች የሚያደርጓቸው ሰላማዊ ሠልፎች እና ሰልፎችን ለማድረግ የሚያደርጓቸው እንቅስቃሴዎች እንደ ዜጋ ጥሩ ነው ብዬ አምናለሁ፡፡ ነገር ግን፣ ተቃዋሚ ፓርቲዎች የሚጠሯቸው ሰላማዊ ሰልፎች ሁሌም በሥርዓቱ ፈተና፣ ተግዳሮትና አፈና እንደገጠመው ነው፡፡ …
በፍቃዱን እንደኢትዮጵያዊ ዜጋ፣ ካከበርኩለት አቋሙ አንዱ የህዝብ ድምጾች በሚሰሙባቸው ሰላማዊ ሰልፎች ላይ በነቃ መንፈስ መገኘት መቻሉ፣ መታዘቡና ይህንንም በሕትመት እና በማኅበራዊ ሚዲያዎች ላይ መዘገብ መቻሉ ነው፡፡ (አንዳንድ ጋዜጠኞች እና ጸሐፊያን ተምኔታዊ የአብዮት ናፍቆትን በብዕራቸው ይከትባሉ፣ በስንት ትግል በሚገኙ ሰላማዊ ሰልፎች ላይ ግን ድርሽ ሲሉ አይታይም፡፡ ይህ ለእኔ ግምት ላይ የሚጥል ትልቅ ተቃርኖ ነው፡፡)
በቅርቡም ሰማያዊ እና አንድነት ፓርቲ በአዲስ አበባ ህዝብን ያማረሩ የማኅበራዊ አገልግሎት ችግሮች እንዲስተካከኩ በማለም የጠሯቸው ሰላማዊ ሰልፎች ነበሩ፡፡ በሁለቱም ሰልፎች ላይ ተገኝቻለሁ፡፡ ቀዳሚው ሰልፍ የነበረው የሰማያዊ ፓርቲ ነበር፡፡ በዚህ ቀን ግን በፍቃዱን በጣም አሰብኩት፡፡ ሰልፉ ላይ የለም! እዝነት ተሰማኝ፡፡ በፍቃዱ በዚህ ሰልፍ ላይ ተገኝቶ መዘገብ ያልቻለው ከሌሎች የሙያ አጋሮቹ ጋር እስከአሁን ድረስ ጥርት ብሎ ባልታወቀ የወንጀል ጉዳይ በፖሊስ ተጠርጥሮ በማዕከላዊ ወንጀል ምርመራ በመታሰሩ ምክንያት ነው፡፡
የፋሽስት ግራዚያኒ ሐውልት በጣሊያን መቆሙን ተከትሎ በባለዕራይ ወጣቶች ማኅበር አነሳሽነት እና በሰማያዊ ፓርቲ ድጋፍ በአምስት ኪሎ አደባባይ የሰማዕታት ሐውልት አካባቢ በተጠራው ሰልፍ ላይ ከተገኙት እና ለአንድ ቀን ያህል ለእስር ከተዳረጉት ሰዎች መካከል በፍቃዱ አንዱ ነበር፡፡ በፍቃዱ እንደሀገር ወዳድ ዜጋ፣ ጋዜጠኛና ጦማሪ ወቅታዊ ሀገራዊ ጉዳዮችን በትኩረት እንደሚከታተል እና ስለሀገር ጉዳይ ያገባኛል ብሎ ስለሚያስብ ይመስለኛል እንደዚህ ዓይነት ጉዳዮች ላይ የሚገኘው፡፡
ነፍሱ ወደየት ታደላለች?
በተፈጥሮ እያንዳንዳችን ለነፍሳችን ቅርብ የሆኑ ነገሮች አሉን፡፡ ከዚህ አኳያ በፍቃዱን ሳስበው ወደውስጤ ወዲያው የሚመጣልኝ አንድ ጉዳይ አለ፡፡ መጽሔቷ ሥራ ላይ በነበረው ቆይታ አስተውዬ ስመለከተው ነፍሱ ለማኅበራዊ ሚዲያ በጣም ቅርብ ሆና አይቻታለሁ፡፡
ሁላችንም የሥራ ባልደረቦች መጽሔቷን ለመዘጋጀት ሥራዎችን ተከፋፍለን እንሰራ ነበር፡፡ በተለይ ማተሚያ ቤት ለመግባት ሁለት ቀናት ሲቀሩ የሥራው ውጥረት ከፍ ያለ ነው፡፡ በፈቃዱም ከሚጽፋቸው ጽሑፎች ባሻገር ሌሎች ጽሑፎችን አርትዎት ያደርጋል፡፡ ሁሌም የሚገርመኝ ነገር፣ ጽሑፎች እየጻፈም ሆነ አርትኦት እያደረገ ሞባይሉን በመክፈት ማኅበራዊ ድረ-ገጾችን ወዲያው ወዲያው መከታተሉ ነበር፡፡ ይሄን ልምዱን በተደጋጋሚ ማየቴ ለብቻዬ ፈገግታን ይጭርብኝ ነበር፡፡ ለመጽሔቷ ማኔጂንግ ዳይሬክተር ፍቃዱ ማሕተመወርቅ እና ለአዘጋጁ በሪሁን አዳነ ‹‹የበፍቄ ነፍስ ማኅበራዊ ሚዲያ ላይ ነች›› በማለት ፈገግታዬን አጋርቻቸው ነበር፡፡ እነሱም እየሳቁ ሃሳቤን መጋራታቸውን አስታውሳለሁ፡፡
የበፍቃዱን ብዕር በጥቂቱ
ዕንቁ ቁጥር 89፣ መጋቢት 2005 ዓ.ም ላይ ‹‹ግልጽ ደብዳቤ ለአቶ ደብረጽዮን ገ/ሚካኤል እና አቶ በረከት ስምኦን›› በሚል ርዕስ የሀሳብን ነጻነት አደጋ ላይ መሆኑን በተመለከተ ጥሩ መጣጥፍ አስነብቦ ነበር፡፡ እንዲህ ቀነጨብኩት፡-
‹‹ከ20 ዓመታት በፊት ፓርቲዎቻችሁ ሕወሐትም ሆነ ብአዴን ብዙ የኢትዮጵያ ልጆች ሕይወታቸውን የገበሩለትን ጦርነት ያካሄዱት፣ ኢትዮጵያውያን ‹ጀርባቸውን ሳይመለከቱ› በነጻነት አመለካከታቸውን እና ሐሳባቸውን እንዲያንጸባርቁ ነበር፡፡ ይሁን እንጂ ይህ ብዙዎች ደማቸውን ያፈሰሱለት፣ በሕገ መንግሥቱ አንቀጽ የተሰየመለት (አንቀጽ 29)‹የአመለካከት እና ሐሳብን በነጻነት የመግለጽ መብት›ከኢትዮጵያውያን እጅ ቀስ በቀስ አፈትልኮ እየወጣ መሆኑ ቢያሳሳስበኝ ይህንን ግልጽ ደብዳቤ ለመጻፍ ተገደድኩ፡፡
…ክቡራን ሚኒስትሮች፣ መንግሥት የዜጎችን ሐሳቦች፣ ጋዜጦችንና ጦማሮችን በተደራጀ መልኩ እያሰሰ እና እያነበበ የሕዝቦችን ብሶት እና ችግር ተረድቶ ለመፍትሔው መረባረብ ሲኖርበት፣ ዜጎች መረጃዎቹን እንዳያወጡ እንቅፋት መሆንን ከመረጠ በየት በኩል ኃላፊነት የሚሰማው ማኅበረሰብ መፍጠር ይቻለዋል? መንግሥት በምሳሌነት የሚሳየውን ሥርዓት ከሕዝብ እንዴት መጠበቅ ይቻለዋል? እንግዲህ እነዚህን ጥያቄዎቼን በቅን ልቦና ተረድታችሁ ለጥያቄዎቼ ሁሉ መልስ እንደምትሰጡኝ በማመን በሕገ መንግሥቱ አንቀጽ 29 (2)ን በመጥቀስ ደብዳቤዬን እቋጫለሁ››
ለሥራ ጉዳይ ኬንያ ደርሶ ከተመለሰ በኋላ በቁጥር 94፣ ሰኔ 2005 ዓ.ም ላይ ደግሞ ‹‹ናይሮቢን በአዲስ አበባ አይን›› በሚል ርዕስሥር እንዲህ ብሎ ነበር፡-Befekadu Zone9
‹‹ …ስለአዲስ አበባ እና ናይሮቢ ብዙ ማለት ይቻላል፡፡ ነገር ግን ገጹ አይበቃም፡፡ …ናይሮቢ በሌቦች እና አልፎ አልፎ በሽብር የምትታወክ ከተማ ስትሆን አዲስ አበባ ግን በአብዛኛው የጨዋታዎች እና ሰላማዊ የመሆኗ ነገር አስደሳች ነው፡፡ ችግሩ አዲስ አበባ ገና ፍዝዝ፣ ድንግዝ ያለች እና መነቃቃት የሚቀራት መሆኑ ነው፡፡››ከዚህ ጽሑፍ በግልጽ ለመረዳት የቻልኩት በፍቃዱ ሽብር ሳይሆን ሰላም ወዳድ ኢትዮጵያዊ መሆኑን ነው፡፡
በሰኔ 2005 ዓ.ም፣ ቁጥር 93 ላይ፣ ‹‹የልማታችን ጥፋቶች›› በሚል ርዕስ የልማት አካሄዶችን በምክንያታዊነት እንዲህ በማለትም ተችቷል፡-

‹‹በቂ ጥናት ሳይደረግባቸው ወደተግባር የሚገባባቸው ሥራዎች የመንግሥትን ገንዘብ ሙሉ ለሙሉ ሊያከስሩ የሚችሉበት ዕድል አለ፡፡ …ግንባታዎችን ከማስጀመር እና ከማስጨረስ እኩል ለአገልግሎት የመዋላቸው ነገር ሊታሰብበት ይገባል፤ አለበለዚያ የልማት ሥራዎች ከላስቲክ ጀበናነት የበለጠ ትርጉም የሌላቸው ሊሆኑ ነው››
 ይህንን የበፍቃዱን የሀሳብ ድምዳሜ በግሌ የምጋራው ሃቅ ነው፡፡
በፍቃዱ (በፍቄ) መታሰርህ ብቻ ሳይሆን እጆችህ በካቴና ታስረው አራዳ ፍ/ቤት ሳይህ ጥልቅ ሀዘን ቢሰማኝም ጠመንጃ በወደሩ ፖሊሶች መካከል ከአንተ ያየሁት የፈገግታ ብልጭታ መንፈሰ ጠንካራነትህን አሰይቶኛል፡፡ አይዞን! እውነት ታሸንፋለች፡፡
http://ecadforum.com/Amharic/archives/12358/

ያለ በቂ ማስረጃ በሕገ ወጥ መንገድ ከአራት ሳምንት በፌት ከተያዙት ስድስቱ የዞን ዘጠኝ ጦማርያን በተጨማሪ በአንድ ጦማሪ አባል መኖሪያ ቤት ላይ ፖሊስ ለ7 ሰአት የቆየ ብርበራ አካሄደ

Zone9

ያለ በቂ ማስረጃ በሕገ ወጥ መንገድ ከአራት ሳምንት በፌት ከተያዙት ስድስቱ የዞን ዘጠኝ ጦማርያን በተጨማሪ በአንድ ጦማሪ አባል መኖሪያ ቤት ላይ ፖሊስ ለ7 ሰአት የቆየ ብርበራ አካሄደ፡፡Zone 9 bloggers
በዛሬው ዕለት ከጠዋቱ 12 ሰዓት አካባቢ ጀምሮ በዞን ዘጠኝ ጦማሪና መስራች ሶልያና ሽመልስ ቤተሰብ መኖሪያ ቤት ፖሊስ ብርበራ ያካሄደ ሲሆን የጸረ-ሽብር ሕጉ ይፈቅድልናል የሚል ምክንያት ሰጥተው ያለ ፍርድ ቤት የብረበራ ማዘዣ ከካሜራ ቀራጭ ጋር የተገኙት ሰባት ፖሊሶች በጦማሪዋ ክፍል እና ሌሎች አስፈላጊ ነው ባሉዋቸው ክፍሎች ሲያካሂዱ ነበረውን ብርበራ ጨርሰው ይጠቅመናል ያሉትን የዶ/ር መረራ ጉዲና የመጨረሻ መጽሀፍ እና ሌሎች ወረቀቶች ወስደው ቤት ውስጥ የነበሩትን የጦማሪዋን ወላጅ እናት አስፈርመው ከጠዋቱ 4 ሰአት አካባቢ ቤቱን ለቀው ወጥተው ነበር፡፡ከተወሰነ ጊዜ በኋላ ተመልሰው በመምጣት ተጨማሪ ፍተሻ በዋናው መኖሪያ ቤት መካሄድ እንፈልጋለን ብለው ሁለተኛ ዙር ብርበራ በምግብ ማብሰያ ክፍል ውስጥ እናካሂዳከን በሚል ሰበብ ትንሹ ክፍል ውስጥ የጦማሪዋን እናት እነዲወጡ በማግለል ከማቀዝቀዛውን አንቀሳቅሰው አፍታም ሳይቆዩ 19 ገጽ የግንቦት ሰባት ፕሮግራም አግኝቻለሁ ሲል አንዱ ፈታሽ ተናግሯል፡።
የጦማሪዋን ወላጅ እናት እነዲፈርሙ ያግባቡ ቢሆንም ወላጅ እናትዋ ከክፍሏ እና ሌላም ቦታ በመፈተሽ ስታገኙ ያየሁት ወረቀት ላይ ፈርሜያለሁ ይህ ግን ምግብ ማብሰያ ክፍል ውስጥ ያልነበረ እና እዚህ ያልተገኘ ሌላ ወረቀት ነው ሲገኝም አላየሁም በማለት አልፈርምም ብለዋቸዋል፡፡ በመሆኑም ፈታሾች ተጨማሪ የሰው ሃይል ደውለው በማስጠራት ለማግባባት ቢሞክሩም ስላልተሳካላቸው ይዘዋቸው የመጡትን የራሳቸውን ሁለት ምስክሮች ብቻ አስፈርመው ባለቤትዋ ለመፈረም ፍቃደኛ አይደሉም ብለው ቤቱን ለቀው ሄደዋል፡፡ ከፓሊስ ጋር የመጡት ምስክሮች አንደኛው አድራሻቸው በብርበራ ምስክርነት ዶክመንቱ ላይ ያልተጻፈ መሆኑንም ለመረዳት ችለናል ፡፡
በብርበራው ወቅት በነበራቸው የ7 ሰአት ቆይታ የጦማሪዋን መጸሃፍት የጉዞ ትኬቶች የስልጠና ማንዋል እና የመሳሰሉትን ጥቃቅን ወረቀቶች የወሰዱ ሲሆን ማብሰያ ክፍል ከፍሪጅ ጀርባ አገኘነው ካሉት ወረቀት ግን ቤት ውስጥ ያልነበረና ፓሊሶች ራሳቸው ያመጡት በመሆኑ እናትዋ ተናግረዋል፡፡
የዞን ዘጠኝ ጦማሪ አባላት ከየትኛውም በፓርላማ በአሸባሪነት ከተፈረጀ የፖለቲካ ድርጅት አባል ያልሆኑና ምንም ዓይነት ግንኙነት የሌላቸው እነዲሁም አነዚህ ድርጅቶች ላይ በተለያየ አጋጣሚ ትችቶቻቸውን ሲያቀርቡና ሲቃወሙ የሚታወቁ ቢሆንም ሲሆን በተያዙት አባሎቻችን ላይ እየደረሰ ያለው አስገድዶ ለሃሰተኛ መረጃ እንዲፈርሙ የማድረግ ተግባር ሳያንስ ከሽብርተኛ ድርጅቶች ጋር ለማያያዝ ማስረጃን እንደተገኘ አድርጎ የማቅረቡ ተግባር መንግሰት ይታማበት የነበረውን የፓለቲካ ውንጀላን በሽብር የመቀየር ክስ በተግባር እንድናይ ያስቻለን ነው ፡።
በመሆኑም አሁንም ቢሆነ ጦማሪ ጓደኞቻችን ሃሳባቸውን በነጻነት ከመግለጻቸው ውጪ ምንም አይነት የወንጀልም ሆነ ሽብር ከተፈረጁ ድርጅቶች ጋር ግንኙነት እንደሌላቸው እያስታወስን መንግስት ያሰራቸውን ጦማርያን እና ጋዜጠኞች አንዲፈታ አሁንም አንጠይቃለን፡፡
http://ecadforum.com/Amharic/archives/12355/

Monday, May 19, 2014

ዘር ማጥራት ወይስ ኢህአዴግን ማፍረስ ? (ጋዜጠኛ ተመስገን ደሳለኝ )

ኢህአዴግ ያነበረውን ቋንቋንና ዘውግን መሰረት ያደረገ ፌዴራሊዝም አደገኛነት በተመለከተ በርካታ ምሁራን፣ ፖለቲከኞች፣ ጋዜጠኞች… ሳያሰልሱ ለመምከርና ለማስጠንቅቅ መዋተታቸውን አልዘነጋሁም፡፡ እኔም ከ“ፍትህ” ጋዜጣ እስከ “ፋክት” መጽሔት ድረስ ችክ ያልኩበትም ሆነ ዛሬ በዚህ ተጠየቅ የተመለስኩበት ምክንያት ችግሩ እያደር እየተባባሰ በመምጣቱና ከምንጊዜውም በላይ አዘናግቶ ወደተፈራው የእርስ በእርስ እልቂት ሊዘፍቀን እየተንደረደረ በመሆኑ፣ ቅድሚያ ሰጥተን በሕብረ-ድምፅ ‘የሀገር ያለህ!’ ብለን መጮህ እንዳለብን ስለማምን ነው፡፡Temesgen Desalegn "Fact" Ethiopian Amharic newspaper editor
አርባ አራት ዓመት ወደኋላ…
በኢትዮጵያ የዘውግ ጥያቄ ለአደባባይ የበቃው በ60ዎቹ መጀመሪያ እንደነበረ ይታወሳል፡፡ ከዘመነኞቹ የተማሪ እንቅስቃሴ መሪዎች ይህንን ጥያቄ አለቅጥ ለጥጦና አጋንኖ በማቅረብ ግንባር ቀደሙ ዋለልኝ መኮንን ነው፡፡ በ1962 ዓ.ም በአራት ገፅ ቀንብቦ ባዘጋጀው ታሪካዊ ጽሑፉ አማካኝነት “የብሔሮች ጥያቄ” ይፋ ሆኖ ለውይይት ከመቅረቡ በፊት፣ የተማሪው ዋነኛ የመታገያ አጀንዳ የመሬት ጉዳይ እንደነበር የታሪክ ድርሳናት ያወሳሉ (በደብዛዛውም ቢሆን ይንፀባረቅ የነበረውን መደብ ተኮር መንፈስ ሳንረሳ)፡፡ ዋለልኝ የሀገሪቱን መንግስታዊ አወቃቀርም ሆነ ባሕልን በአማራና በትግሬ ተፅእኖ ስር ስለመውደቁ በተቸበት በዚያ “ዝነኛ” ጽሑፉ ላይ እንዲህ ይላል፡-
“…ማንንም ሰው የኢትዮጵያውያን ቋንቋ ምንድን ነው ብላችሁ ጠይቁ፤ የኢትዮጵያውያን ሙዚቃ የቱ ነው ብላችሁ ጠይቁ፤ የኢትዮጵያውያን ባሕል የቱ ነው ብላችሁ ጠይቁ፤ ብሔራዊ ልብሳችሁ የቱ ነው ብላችሁ ጠይቁ፤ የአማራ ወይም የትግሬ ይላችኋል፡፡”
ይህ ሀቲት በወቅቱ በአብዛኛው ተማሪ ዘንድ ቁጣ ከመቀስቀሱም በላይ ዋለልኝን በ‹ፀረ-አማራና ትግሬነት› አስፈርጆ ለውግዘት ዳርጎት ነበር፡፡ እራሱም ቢሆን በአንድ የዩንቨርስቲው መድረክ ላይ የተሰነዘረበት ከባድ ተቃውሞ በፈጠረበት ብስጭት ‹‹እኔም አማራ ነኝ፤ ያውም ከአማራ ሳይንት-ቦረና›› ማለቱ ይታወሳል (ቦረና በተለምዶ አማራ መጥቶበታል የሚባለው አካባቢ መሆኑን ልብ ይሏል)፡፡ ግና፣ ዋናው ጥያቄ የእርሱ አማራ መሆን ያለመሆን አይደለም፤ እዚህ ድምዳሜ ላይ የደረሰበት ምክንያት ከተጨባጩ እውነታ ጋ ምን ያህል ይዛመዳል? የሚል ነው፡፡ ሌላው ነገር ደግሞ ከዚህ ጽሑፍ በፊት ብሔር ተኮር ጎዳዮችን አንስቶ ካለማወቁም በዘለለ፣ ሌሎች ሲያነሱ ፅንፈኛ ተቃዋሚ ስለነበረ ነው፡፡ ለምሳሌ ተማሪ ኢብሳ ጉተማ (ኋላ ላይ የኦነግ መስራችና አመራር የሆነው) ‹‹ኢትዮጵያዊ ማነው?›› በሚል ርዕስ ባቀረበው ግጥም እጅግ ተናድዶ ‹‹እንዴት እንዲህ አይነት ግጥም ታቀርባለህ? ዘረኛ ነህ፤ ኢትዮጵያውያንን የመከፋፍል ዓላማ ነው ያለህ?›› በማለት እስከመቃወም መድረሱ የክርክሩ አንዱ ጭብጥ ነው፡፡
ታዲያ ዋለልኝ መኮንን ድንገት እዚህ ድምዳሜ ላይ የደረሰው ከምን የተነሳ ይሆን? በርግጥ ለዚህ ድንገቴ የአቋም ለውጥ ሶስት መላ-ምቶች ሲነገሩ ቆይተዋል፡፡ የመጀመሪያው ‹በአፄው ሥርዓት ላይ አሴረዋል› ተብለው ከተከሰሱትና ‹ኦሮሞ እየተጨቆነ ነው› የሚል እምነት ከነበራቸው ጄነራል ታደሰ ብሩ ጋር በታሰረበት ወቅት፣ በጄነራሉ ስብከት አመለካከቱ ተቀይሮ ሊሆን ይችላል የሚለው ሲሆን፤ ሁለተኛው ደግሞ ‹‹መገንጠልን መደገፍ በመጨረሻ የማትገነጠል ሀገር እንድትኖር ያደርጋል›› በማለት ከተከራከረበት ከራሱ አቋም ጋር የሚያያዝ ነው፤ ሶስተኛው ‹የሻዕቢያ (ኤርትራውያን ተማሪዎች) አሊያም የአሜሪካኑ የስለላ ተቋም (ሲ.አይ.ኤ) መጠቀሚያ ሆኖ ነው› የሚሉት ዋነኞቹ ናቸው፡፡ ይሁንና ከዋለልኝ ጀርባ ‹ስውር እጅ›ን ለመፈለግ ያስገደደው በጊዜው ብዙሁ ተማሪ ለሀገሪቱ ዘርፈ-ብዙ ችግሮች ‹የንጉሣዊው አስተዳደር ኋላቀርነት እና ስግብግበነት ነው› ብሎ ከማመኑም ባለፈ፣ ከፌዴራላዊ ይልቅ የቻይና ኮሙኒስታዊ ሥርዓት አድናቂ የመሆኑ ጉዳይ ነው፡፡ ሌላው ቀርቶ የተማሪውን እንቅስቃሴ በመምራት በዘመኑ ከዋለልኝ የላቀ ተሰሚነት የነበረው ጥላሁን ግዛው ‹‹ጎሰኝነትን›› በአደባባይ አጥብቆ ይቃወም እንደነበረ፣ በ1968 እ.ኤ.አ የታተመው ‹‹Struggle›› ቅፅ 3፣ ቁጥር 1 መጽሔት ጋር ያደረገውን ቃለ-መጠይቅ መጥቀስ ይቻላል፡-
‹‹በመጀመሪያ ደረጃ በጎሰኝነትና በሶሻሊዝም መካከል ያለውን ልዩነት ማሳየት እፈልጋለሁ፡፡ ጎሠኝነት በተወሰነ አካባቢ ብቻ የሚቀርና አካባቢ ቀመስ ነው፡፡ ሶሻሊዝም ግን ዓለም ዓቀፋዊ ነው፡፡ …እንደ ዩንቨርስቲ ተማሪነታችንና እንደ እጩ ምሁርነታችን የሕብረተሰባችንን አቋም ከመደብ አንፃር መተንተን እንጂ በጎሣ መከፋፈል አይገባም›› ማለቱ ይታወሳልና፡፡
የህወሓት-ውልደት
ዋለልኝ መኮንንን ‹‹የብሔር ጭቆና›› ትንተናን መሰረት ያደረጉ ጥቂት የማይባሉ የፋኖ ድርጅቶች መመስረታቸው አይካድም፡፡ ከእነዚህም መንግስታዊውን ሥልጣን ለመጨበጥ የበቃው ህወሓት አንዱ ነው፡፡ የአማራና ትግሬ ጨቋኝነትን የሚያውጀው ጽሑፍ በተሰራጨ በአምስተኛው ዓመት የትግርኛ ተናጋሪውን ብሔራዊ ጭቆና ለማስረገጥ ጽሑፉን እንደ ሰነድ ማስረጃ ቆጥረው ‹‹ትግራይን ነፃ እናወጣለን!›› ያሉ ፋኖዎች ነፍጥ አንግበው በረሃ ቢወርዱም፣ በመጀመሪያዎቹ ጥቂት ዓመታት አካባቢ ‹‹እንታገልለታለን›› በሚሉት ዘውግ ተወላጆች ሳይቀር መናፍቅ ተደርገው መወገዛቸው ይታወሳል፡፡ ደራሲና ገጣሚ አስማማው ኃይሉም ‹‹ኢህአሠ›› በተባለው መጽሐፉ እንዲህ ይለናል፡-
‹‹በ1969 ዓ.ም አጋማሽ አካባቢ በእምባ ሰገንይቲ ወረዳ ነበለት አካባቢ ሽምዕጭ ተብሎ በሚጠራው መንደር የህወሓትና የኢሕአሠ አባላት ሕዝብን ለመቀስቀስ ተገኝተው ነበር፡፡ ሁለቱም ቡድኖች የድርጅታቸውን ዓላማ ካስረዱ በኋላ ያካባቢው አዛውንት ማሳረጊያውን ንግግር አደረጉ፡፡ አዛውንቱ መሔድ የሚሳናቸው ስለነበሩ ሰዎች ደግፈው ወደ በቅሏቸው እንዲያወጧቸው ከጠየቁ በኋላ የሚከተለውን ንግግር አደረጉ፡፡ ወደ ህወሓት አባላት እጃቸውን ዘርግተው ‹እናንተ ከሆዳችን የወጣችሁ ልጆቻችን ናችሁ›፤ ወደ ኢሕአሠ አባላትም ፊታቸውን አዙረው ‹እናንተ ደግሞ ከሁሉም የኢትዮጵያ ግዛት መጥታችሁ ለእኛ ስትሉ ነው የምትታገሉት፡፡ የሆነው ሆኖ እኛ የትግራይ ሰዎች ሆነን ስንቀር ኢትዮጵያ ከማን ጋር ልትቀር ነው? ስለሆነም እኛ ኢትዮጵያዊ ከሚል ጋር ነው የምንወግነው› ሲሉ ሃሳባቸውን ሰነዘሩ፡፡›› (ገፅ 235)
ህወሓት በትግራይም ሆነ በተቀረው የሀገሪቱ ክፍል የነበረውን አገዛዛዊ ጭቆና፣ የብሔር አስመስሎ እስከ መገንጠል ቢንደረደርም፣ የገጠመው ተቃውሞ ፕሮግራሙን ለመከለስ አስገድዶታል፡፡ ዘግይቶ ላገኘው ድጋፍም ቢሆን ከዘውግ ተኮሩ ተረት-ተረት ይልቅ አምባ-ገነናዊው የደርግ አስተዳደር የወለደው ሽብርና ጭፍጨፋ የተሻለ ጠቅሞታል፡፡ ለዚህም በዛሬይቷ ትግራይ ከሶስት ያላነሱ ፀረ-ህወሓት ድርጅቶች መኖራቸው ማሳያ ይሆናል ብዬ አስባለሁ፡፡
በሌላ በኩል ከህወሓት ምስረታ አንድና ሁለት ዓመት አስቀድሞ ወደ አደባባይ የመጡት ኢህአፓና መኢሶን የትግል አጀንዳቸው የመደብ ቅራኔ ላይ የተመሰረተ ነበር፡፡ ይህ ግን በወቅቱ ከህወሓትም በከረረ መልኩ ‹‹የብሔር ጥያቄ በመገንጠል ብቻ ነው የሚፈታው›› የሚል እምነት ተከታዩ ኦነግን ህልውና አያስክድም፡፡ እዚህ ጋ የምንመለከተው ሌላኛው ግራ አጋቢ ጉዳይ የመጀመሪያው የቀዳማዊ ኃ/ስላሴ ዩንቨርስቲ ተማሪዎችን የ‹‹መሬት ላራሹ››ን ሠልፍ (በ1957 ዓ.ም) አስተባብሮ የሕግ-መወሰኛው ምክር ቤት ድረስ የመራው ባሮ ቱምሳም (በአብዮቱ ሰሞን የኢጭአት የአመራር አባል ነበር) ሆነ፤ የመኢሶኑ ቁልፍ ሰው እንደሆነ የሚነገርለት ኃይሌ ፊዳን የመሳሰሉ የኦሮምኛ ቋንቋ ተናጋሪ ልሂቆች፣ ከኦነግ በተቃራኒው ከብሔር ይልቅ የመደብ ጥያቄ አቀንቃኝ የነበሩ መሆኑን ነው፡፡ በነገራችን ላይ በግሌ ዛሬም ቢሆን ኢትዮጵያዊ ብያኔ እነዋለልኝ የለጠጡትንና ያጎኑትን ያህል እንኳ ባይሆንም እንደገና መከለስ እንደሚያስፈልገው አምናለሁ፡፡
የሆነው ሆኖ ህወሓት መንግስታዊውን ሥልጣን በጨበጠ ማግስት ‹የሰነበተውን የብሔር ቅራኔ በማያዳግም ሁኔታ የሚፈታ› ሲል ያንቆለጳጰሰውን ቋንቋ ተኮር ፌዴራሊዝም ቢተገብርም፤ ከዚሁ ጋር ተያይዘው የሚነሱ ችግሮችን የመግታት አቅም እንደሌለው ለማረጋገጥ የአንድ እጅ ጣቶች ያህል ዓመታት እንኳን አልፈጀም፡፡ በደቡብ በጉጂ እና ጌዲዮ፣ በጉጂ እና ቡርጂ፤ በጋምቤላ በአኝዋክ እና ኑዌር፤ በቤንሻንጉል በጉምዝ እና በርታ መካከል የተከሰቱት የይገባኛል ግጭቶች በማሳያነት ይጠቀሳል፡፡
የፌዴራሊዝሙ ቀዳዳዎች
ዘውግ ተኮር ፌዴራሊዝሙ፣ ገና ከጠዋቱ ለከፋ ዕልቂት ሊዳርግ እንደሚችል በማስታወስ ይሰሙ የነበሩ የተራዘሙ ጩኸቶችን ችላ ብሎ ዛሬ ላይ ቢደርስም፤ ለፕሮፓጋንዳ በሸነቆራቸው ቀዳዳዎች እየገባ ያለው ከባድ ንፋስ ከራሱ አልፎ ሀገሪቷንም ከበታኝ አደጋ ፊት አቁሟታል፡፡ ለዚህም አገዛዙ የፈጠራ ትርክቱን ለማስረፅ የሄደበት የኑፋቄ መንገድ የአንበሳውን ድርሻ ይወስዳል፡፡ በፓርቲው ካድሬዎች በኩል በየዕለቱ የሚዘራው የጥላቻ ፖለቲካ፣ ሐውልት ማነፅ፣ ከፋፍሎ ማቆም እና መሰል ስልቱ በተጨማሪ ሜጋ በሚያሳትማቸው መጻሕፍት እልቂት ጠሪ ዘውግ ተኮር ቅስቀሳዎችን እስከማሰራጨት መድረሱን ተመልክተናል፡፡ ለአብነትም የሚከተለውን ግጥም ልጥቀስ፡-

“ነፍጠኞች እቤታቸው በክብር ይጎለታሉ፣
እኛን በኃይል አስገድደው ያሰራሉ፣
ቁጥቋጦ እንደምትመነጥረው መንጥራቸው
ወደመጡበት ወደ ሸዋ አባራቸው፡፡”
 (“ተራሮችን ያንቀጠቀጠ ትውልድ” ቅፅ 3፤ ገፅ 145)
ግና ‹‹ሸዋ›› ሱዳን ወይም ግብፅ አይደለምና ዛሬ ከጉራፈርዳ እስከ ደንቢዶሎና ጊምቢ ለተተገበረው የማባረር ዘመቻ ዋነኛው ተጠያቂ የሥርዓቱ ኤጲስ ቆጶሳት መሆናቸውን ግጥሙ ያስረግጣል፡፡ በግልባጩ እነዚህ ሰዎች በ97ቱ ምርጫ ዋዜማ፣ ሚያዚያ 30 ቀን መስቀል አደባባይ ቅንጅት በጠራው ሕዝባዊ ስብሰባ ላይ፣ አቶ በድሩ አደም ‹‹ወደመጡበት እንመልሳቸዋለን›› ማለታቸውን፣ ወደ ዘውግ ጥላቻ ከመቀየራቸውም በላይ፣ የቅንጅቱን አመራሮች ለቅመው ካሰሩ በኋላ የሰውየውን ንግግር ‹‹የዘር ማጥፋት ሙከራ!›› ሲሉ ለመሰረቱባቸው ክስ በማስረጃነት ማቅረባቸውን አስታውሳለሁ፡፡ በዚያው ሰሞን አቦይ ስብሃት ነጋም የብአዴን ጓዶቻቸውን ‹‹እኛ ወደመቀሌ ስንባረር፤ እናንተን መንዝ ላይ አራግፈን ነው የምንሄደው!!›› አሉ መባሉም ጉዳዩ በራስ ላይ ሲደርስ ምን ያህል አሳማሚ እና ለበቀል እንደሚያነሳሳ ሁነኛ ጥቁምታ ቢሰጥም፣ ገዥዎቻችን ትምህርት ሊወስዱበት አለመቻላቸው ያስቆጫል፡፡ እንዲያውም ከምርጫ 97 በኋላ በዩንቨርስቲዎች ግቢ የሚነሱ ተቃውሞዎች ዘውግ-ተኮር ወደመሆን ነበር የተሸጋገሩት፡፡ ኢህአዴግም ቢሆን በዩንቨርስቲዎች በተናጠል (በህወሓት፣ ብአዴን፣ ኦህዴድ እና ደኢህዴን) ስር ማደራጀት የጀመረው ከዚሁ ምርጫ በኋላ እንደነበረ አይዘነጋም፤ ለእንዲህ አይነቱ የፓርቲው ተልዕኮ ደግሞ እንደ ዶ/ር አድማሱ ፀጋዬ አይነት የገዥው-ፓርቲ መንፈስ የሰረፀበት ‹‹ምሁር›› ጠቀሜታን ለመረዳት አሁን አዲስ አበባ ዩንቨርስቲ ያለበትን ሁኔታ መቃኘቱ ብቻ በቂ ነው፡፡ በርግጥ ባለፉት ሁለት አስርታት የህወሓት አባልና ደጋፊ ተማሪዎች የግቢውን መንፈስ አይመረምሩም (አይሰልሉም) ነበር እያልኩ አይደለም፤ በግላጭ የጓደኞቻቸውን እንቅስቃሴ እየተከታተሉ ሪፖርት ያደርጉ ነበርና፡፡ በአናቱም የዘውግ ተኮር ፖለቲካው መተግበር በጀመረበት ወቅት ወደ ትምህርት ቤት የተላኩ ልጆች፣ ዛሬ ለዩንቨርስቲ መብቃታቸው፣ አጀንዳው በቅፅበት ሊፈፀም የመቻሉን እውነታ በኦሮሚያ ሰሞኑን የተመለከትነው ቀውስ በቂ ማሳያ ይሆናል፡፡
የተጭበረበረው አጀንዳ
‹የብሔር ጥያቄ ዋነኛው የቅራኔ ቅርፅ ነው› የሚለው ህወሓት ይህን ጥያቄ መፍታት ሥርዓታዊ ግብ እንደሆነ እስኪሰለቸን ቢደሰኩርም፤ አጀንዳውን ከማጭበርበሪያነት የዘለለ ዋጋ አልሰጠውም፡፡ እናም ታሪክ ቢያንስ በዚህ በኩል በበጎ እንደማያስታውሰው ለመናገርም ብዙ ማስረገጫዎችን መጥቀስ አይገድም፡፡ አሁንም ኢትዮጵያን እየናጣት ያለው፤ ጥያቄያችን አልተመለሰም› የሚሉ ብሔርተኛ ቡድኖች መበርከት መሆኑ ይታወቃል፡፡ በስያሜ ደረጃ እንኳን (መሬት ላይ ያላቸውን ጉልበት ትተን) ከአስራ አንድ የማያንሱ ተገንጣይ ንቅናቄዎች መኖራቸው እውነት ነው፡፡ የእነዚህን ከኦጋዴን እስከ ጋምቤላ፤ ከቤንሻንጉል እስከ አፋር ድረስ ያሉ አማፅያን እንቅስቃሴን የጥቂት ልሂቃን ቅብጠት አድርጎ መውሰድ ርትዕ አይሆንም (ስለምን ቢሉ ደርግም ህወሓትን የሚያስበው እንዲያ ነበርና)፡፡ እናም ከትልቁ ኦሮሞ ጥያቄ መጠለፍ ጀምሮ፤ እነዚህ ጉዳዮች አስቀድሞ ግንባሩ የብሔር ጥያቄን ለሥልጣን መወጣጫ ብቻ ለመጠቀም ማስላቱን ይጠቁሙናል፡፡
ሌላኛው ጭብጥ አሁንም ድረስ ማንነት ተኮር ጥያቄዎች አለመቆማቸው ነው፡፡ ከቅማንት እስከ ወለኔ እና ቁጫ ድረስ ያሉት ‹‹ማንነታችን ታውቆ ዞን ይሰጠን›› ጩኸቶች ማቆሚያቸው የቱ ጋ እንደሆነ ራሱ ኢህአዴግም የሚያውቅ አይመስለኝም፡፡ በግልባጩ ለእነዚህ ሶስት የማህበረሰብ ክፍሎች ጥያቄ በቅርቡ የሠጠው ምላሽ ጭፍለቃ መሆኑን ስናስተውል፤ ‹ተነሳሁለት› ከሚለው የብሔር ጭቆናን ማጥፋት አኳያ የሚነግረን ሀቅ ሥርዓቱ የሄደበትን ቁልቁለት ብቻ ነው፡፡
በሶስተኛነት ከዚሁ ጋር አያይዘን ልናነሳው የምንችለው ርዕሰ ጉዳይ የመገንጠል መብት ነው፡፡ ከዋለልኝ እስከ ጥላሁን ታከለ እና ቱሞቱ ሌንጮ (ፕ/ር እንድሪያስ እሸቴ) ድረስ የነበሩ የዘመኑ ትውልድ መንፈስ ተርጓሚዎች መገንጠልን ሕብረ-ሱታፌ (ሶሻሊስታዊ) ሥርዓት ለመገንባት መዳረሻ መንገድ አድርገው ቢያቀርቡትም፤ ጥራዝ ነጠቆቹ ህወሓቶች ሕገ-መንግስቱ ውስጥ ቀርቅረውታል፡፡ ለዚህም እንደምክንያት ‹‹መገንጠልን ለመከላከል ነው›› ቢሉም፤ ከፌደራሊዝሙ አወቃቀር አኳያ ‹የማይተገበር መብት› ስለመሆኑ ብዙ ተብሏል፡፡ ይህንን ለማስረገጥ በዋናነት ሁለት ነጥቦች ይነሳሉ፤ ‹እንደ ስታሊኒስቷ ሩሲያ ሁሉ መብቱ በሕገ-መንግስቱ ውስጥ ቢካተትም፣ የማዕከላዊ መንግስቱ ሥልጣን ፍፁማዊ መሆን እንዳይተገበር ያደርገዋል› የሚለው የመጀመሪያው ነጥብ ነው፡፡ ሁለተኛው የመብት አፈፃፀሙ ራሱ በተለያዩ አስገዳጅ ተዋረዳዊ ትግበራዎች መጠላለፉ ነው፡፡ በተለይም ሁለትና ከዚያ በላይ ዘውጎችን ያቀፉ ክልሎች የመገንጠል ጥያቄ ቢያነሱ ተፈፃሚነት እንደማይኖረው ለመረዳት የክልሎቹን አወቃቀር መመልከቱ ብቻ በቂ ይመስለኛል፡፡ ከእነዚህ ሁለት ነጥቦች ስንነሳ የመገንጠል ግብ ያላቸው እንቅስቃሴዎች በትጥቅ ትግል አገዛዙን ካላስወገዱት በቀር በሕገ-መንግስቱ መሰረት በሰላማዊ መንገድ ሊተገበሩ አለመቻላቸውን እንገነዘባለን፡፡ ይህ ሁነትም ሥርዓቱ ቋንቋን መሰረት ያደረገ ፌዴራሊዝም ያነበረው ከፋፍሎ ለመግዛት እንጂ፤ እስክንደነቁር በጩኸት ስለሚነግረን ‹‹ጭቁን ብሔር ብሔረሰቦች›› መብት ደንታ ኖሮት እንዳልሆነ ያስረግጥልናል ብዬ አስባለሁ፡፡

ግን እስከመቼ?
በዘመናዊቷ ኢትዮጵያ ታሪክ ከአፄ ኃይለስላሴ ቀጥሎ ረዘም ላለ ዓመታት ሀገሪቱን የመምራት ዕድል ያገኘው ኢህአዴግ የተሻለች ሀገር የመገንባት በርካታ ዕድሎችን አምክኗል፡፡ ወደሥልጣን በመጣ ማግስት ዘውገኝነትን የመንግስታዊ መዋቅሩ ብቸኛ ገፅ ሲያደርገው፣ ከብዙ ጫፎች ከተነሳበት ከባባድ ተቃውሞዎች መሀል፡- ቋንቋ ተኮር ፌዴራሊዝሙ ማሕበረ-ባሕላዊ መሰረቱ በጣም የተሳሳተ መሆኑን እና የዘውግ ማንነትን ብቸኛው የክልሎች ድንበር አሰማመር መነሻ ማድረግ ለእርስ በእርስ የዜጎች ትንቅንቅ ያጋልጣል የሚሉት ዋነኞቹ ነበሩ፡፡ ሥርዓቱ ይህን ጆሮ ሰጥቶ ከማዳመጥ ይልቅ ቢያፈገፍግም፣ ያሳለፍናቸው ሃያ ሶስት ዓመታት በሞቶችና በመከራዎች የተፃፉ ኩነቶችን አሳይተውናል፡፡ ‹‹ባለሥልጣን›› እና ‹‹ሥልጣን የለሽ›› (ባለቤትና መጤ) በሚል ጨዋታ፣ በየክልሎቹ የሚገኙ የሌላ ቋንቋ ተናጋሪዎች ከክልሉ የሥራ ቋንቋ ውጪ በመናገራቸው ብቻ፣ አንዳችም ተቋማዊ ውክልና እንዳያገኙ ማድረጉ፣ ከየአካባቢዎቹ በግፍ ለተፈናቀሉት የማሕበረሰብ ክፍሎች ዋነኛው መነሻ ሆኗል፡፡ አዲሱን የአዲስ አበባ የማስፋፊያ ዕቅድ ተከትሎ የተነሳው የኦሮሞ ተማሪዎች ተቃውሞም ሌላ ቅርፅ ወደመያዝ መሻገሩ አንዱ ሰሞነኛ ማሳያ ነው፡፡ በምዕራብ ወለጋ ለረዥም ጊዜ ኑሯቸውን መስርተው የነበሩት የአማርኛ ቋንቋ ተናጋሪዎች አካባቢውን ለቀው እንዲወጡ መገደዳቸው የሚቀጥል ከሆነ ደግሞ፣ የአማራ ክልልን ጨምሮ የየክልሎቹ ዘውጎች ‹‹መጤ›› ያሏቸውን ማባረር ላለመጀመራቸው እርግጠኛ መሆን የምንችልበት ምንም አይነት ዋስትና የለንም፡፡ እናሳ! ይህ አይነቱ ክልልን ከ‹‹መጤ›› ዘውግ የማንፃት ሂደት ማቆሚያው የቱ ጋ እንደሆነ ማን ሊገምት ይቻለዋል? ዘግናኝ ደም መፋሰስስ ሳያስከትል ይህንን ክፉ ድርጊት መሻገር የምንችለው እንዴት ነው?
እንግዲህ ይህ ሁሉ የፍርሰት መርዶ እየተሰማ ያለው፣ የሥርዓቱ ሰዎችና የጥቅም ተጋሪዎቻቸው ለዚህ ከፍታ የበቁበትን ሃያ ሶስተኛ የድል ዓመት በፌሽታ ለማክበር ደፋ ቀና በሚሉበት ዋዜማ ላይ ቆመን ቢሆንም ‹‹ጊዜው ከቶም ቢዘገይ አልረፈደም›› እንዲሉ፤ ተገፍቶ ገደል ጠርዝ የተንጠለጠለውን የኢትዮጵያን ህልውና በደለደለ መሰረት አፅንተን ለቀጣዩ ትውልድ ለማሻገር አንዳች እርምጃ መውሰዱ ብቸኛ አማራጭ ነው ብዬ አምናለሁ፡፡ ለዚህ ዘመን ለጣለው ትውልዳዊ የማንነት ዕዳ ክንውን ቀዳሚው ተግባር ኢህአዴግን ‹‹በቃህ!›› ብሎ ማስቆም እንደሆነም መቀበል የሚያስቸግር አይመስለኝም፡፡ ግና፣ ይህ ሳይሆን በወታደራዊ ጡንቻ ካሳለፍናቸው ዓመታት ጥቂቱን እንኳ እንዲሰነብት ከፈቀድንለት፣ የደም ባሕር ሲያጥለቀልቀን ቆመን ለመመልከት ተስማምተናል ማለት ነው፡፡
ecadforum

ኢትዮጵያን‬ ከነበልባል እሳት ውስጥ ለመጨመር የሚተጋ ሃይል እጁን ይሰብስብ

ከመፎከርም ከማውራትም በተግባር ምን እናድርግ? ማለት ተመራጭ ነው! ኢትዮጵያን ከነበልባል እሳት ውስጥ ለመጨመር የሚተጋ ሃይል እጁን ይሰብስብImage   ደጋግመን ብናወራ፤ ደጋግመን ብንቋሰል፤ ደጋግመን እዬዬ ብንል ለሀገራችን ጠብ የሚል ነገር የለም! ብንገማገም፣ ስብሰባ ብናበዛ ለሀገራችን ጠብ የሚል ነገር የለም! የሚያስፈልገን ልብ ነው! የሚያስፈልገን ቆራጥነት ነው! በቆራጥነት ጉዳያችንን መወያየትና ልባም መፍትሄ መስጠት ነው፡፡ “በላብ ያልፍልሃል! ተሸፋፍነህ ተኛ!” እንደሚባለው ያበሻ መድሃኒት ላቦት ብቻ መፍትሄ አይሆነንም! አውርተን አውርተን እፎይ ብሎ መተኛት ትላንትም፣ ዛሬም፣ ነገም መፍትሄ አይሆነንም!
እድሜ ለቴክኖሎጂ የማህበርውድ ህረገጾች በሽ ናቸው ፡፡ የማይወራ ወሬ፣ የማይሰደብ ስድብ፣ የማይቀርብ ሃሳብ የለም፡፡ ችግሩ ግን ወሬ የትም አያደርሰንም፡፡ እፎይ ያሰኘናል – ከምን? ከትግል! በወሬ ወጣልና! ልክ ልካቸውን ነገራቸው! ብለን ለጥ ብለን እንተኛለና! ይሄ አንድ እርግማን ነው! በወሬ መፈታት ማለት ይሄ ነው!
ደጋግመን በመሳደብ፣ ደጋግመን በማማት ምንም አላፈራን! መሬት ላይ ያለው ችግር አሁንም መሬት ላይ ነው፡፡ “አለ ደሀ ዘውድ አለገበሬ ማድ” ዛሬም ዕውን ተረት ነው፡፡
የኑሮ ውድነት ከጭነት ልክ በላይ እየሆነ ነው፡፡ ብር እየመነመነችና እየከሳች ሞት አፋፍ ላይ ናት፡፡ ድንችን፣ ጤፍን፣ ልብስን፣ የቤት ኪራይን፣ ደብተርና ስክሪፕቶን መጋፈጥ ተስኗታል፡፡ የኑሮ ውድነት የሚያስከትለው የወንጀል ድርጊት አለ፡፡ተቋማትን በሚገባ አለመገንባታችንና ሥርዓቱን በሁሉም ዘርፍና መስክ አለመሞከራችን ብዙ ቀዳዳዎችን ከመፍጠሩም በላይ፣ ለችግርና ለአደጋ የሚዳርግ ሁኔታ መኖሩ እየተስተዋለ ነው፡፡ የዜጎች ወደ እስር ቤት መጋዝ ያስከተለው ጥያቄና አለመረጋጋት ለሁሉም ግልጽ ነው፡፡ማዕድን በመገኘቱ ሀብት ተፈጠረ ብለን ደስ ባለን ማግስት ፖታሽ ፍለጋ ሊቋረጥ ነው፤ ነዳጅ የሚፈልግ ኩባንያ ሥራ እንዲያቆም ተደረገ መባሉን ስንሰማ ያሳስበናል፡፡መሥርያ ቤቶች ሲልፈሰፍሱና ውሳኔ መስጠት ሲያቅታቸው ማየቱም ወዴት እየሄድን ነው የሚያሰኝ ሆኗል፡፡
ኢትዮጵያ ደሃ አገር ናት ተብላ ትጠቀሳለች እንጂ የኦርቶዶክስ ሃይማኖት ተከታዮች በመንግስት ጣልቃ ገብነት ተከፋፈሉ ተጣሉ፣ የእስልምና ሃይማኖት ተከታዮች የሃይማኖት ነጻነታችንን ሲሉ ድምጻቸውን አሰሙ ፣ በመንግስት ፕሮፓጋንዳ የእስልምናና የክርስትና ሃይማኖት ተከታዮች ተባሉ፣ ወዘተ የሚል አንሰማም ነበር፡፡ አሁን በመስጊድም በቤተክርስቲያንም አካባቢ ይህን የምእመናን ሮሮ እየሰማን ነው፡፡ድሮ እንዲህ ዓይነት ችግር ሲፈጠር ለማስታረቅ ሩጫ ነበር፡፡ አሁን ለማባባስ የሚሯሯጥ ኃይል እንዳለም በግልጽ እየታየ ነው፡፡ መፍትሔ ከማስገኘት ይልቅ የበለጠ ብጥብጥ እንዲከሰት ከውጭም ከውስጥም ግፊት እየበዛ ነው፡፡
አንድነታችንን የሚፈታተኑ የጠባብ ጐሰኝነትና አካባቢያዊ ስሜት የተላበሱ አስተሳሰቦች እዚህም እዚያም ሲሰሙና በየካፌና በየድራፍት ቤቱ መሟሟቂያ ሲሆኑ ማስተዋልም እ – እ – የሚያሰኝ ሆኗል፡፡ በዳያስፖራው ያለው ዘረኝነት፣ ጐሰኝነት፣ መከፋፈል፣ መራራቅ፣ ሃይማኖትን መጠቀሚያ ማድረግ፣ ከጠላት ጋር ወግኖ መሟገት፣ አገርንና የአገርን ክብር አሳልፎ መስጠትና ፖለቲካን ቢዝነስ በማድረግ ለአትራፊነት መወራጨት፣ አስፈሪ የሆነ አቋምና እንቅስቃሴ ማድረግ ከዚህ ራቅ ቢልም አሳሳቢ ነው፡፡ ሊታሰብበት እና በጋራ ልንታገለው የሚገባ ጉዳይ ነው፡፡
Minilik Salsawi (ምንሊክ ሳልሳዊ)

ኦነግ መላው የኢትዮጵያ ህዝብ ከኦሮሞ ተማሪዎች ጎን እንዲሰለፉ ጥሪ አቀረበ

ግንቦት ፲፩ (አስራ አንድ)ቀን ፳፻፮ ዓ/ም ኢሳት ዜና :-በጄ/ል ከማል ገልቹ የሚመራው የኦሮሞ ነጻ አውጭ ድርጅት በላከው መግለጫ የኦሮሞ ተማሪዎች ጥያቄ  የኦሮሞ ገበሬዎችን የአለአግባብ መፈናቀላቸውን በመቃወም የተደረገ በመሆኑ መላው ህዝብ ከጎናቸው ቆሞ ሊደግፋቸው ይገባል ብሎአል።
ገዢው ፓርቲ አንዱን ብሄር ከሌላው ጋር እያጋጨ በስልጣን ላይ ለመቆየት የሚያደርገው ጥረት ዞሮ ዞሮ አገሪቱን የሚጎዳ በመሆኑ፣ ሁሉም የፖለቲካ ድርጅቶች ልዩነቶቻቸውን ወደ ጎን ትተው በጋራ እንዲታገሉ ጥሪ አቅርቧል።
ገዢው ሃይል ታሪካዊውን የዋልድባን  ገዳም ለስኳር ልማት በሚል ማፍረሱ  በኢትዮጵያ ታሪካዊ ቅርስ ላይ የተካሄደ ዘመቻ መሆኑን እንዲሁም በጋምቤላ ህዝቡን በማፈናቀል መሬቱን ለውጭ ባለሃብቶች የመቸብቸቡ ሂደት አደገኛ እና  ሊወገዝ እንደሚገባው ገልጿል። የኦሮሞ አርሶአደሮችን በማፈናቀል የሚወሰደው መሬትም በተመሳሳይ መልኩ ለባለሃብቶች ለመቸብቸብ የታቀደ በመሆኑ ኢትዮጵያውያን ሊቃወሙት ይገባል ብሎአል።
በአዲሱ የአዲስ አበባ መሪ ካርታ የተነሳ የሚፈናቀሉት ገበሬዎችን ለመታደግ የተጀመረው ተቃውሞ ተጠናክሮ መቀጠል እንዳለበት የገለጸው ድርጅቱ፣ ኢትዮጵያውያን በብሄር፣ አካባቢ ወይም ሃይማኖት ሳይከፋፈሉ በጋራ ሊነሱ ይገባል ብሎአል።
በሌላ ዜና ደግሞ  በአምቦና በሌሎችም ዩኒቨርሲቲዎች ተማሪዎች ላይ የተወሰደውን የግድያ እርምጃ በማውገዝ ከትናንት በስትያ በጀርመን ሙኒክ የተቃውሞ ሰልፍ ተደርጓል።
በሌላ ዜና ደግሞ ግንቦት11 ቀን 2006 ዓም ለአባይ ግድብ ማሰሪያ ገንዘብ ለመሰብሰብ በተጠራው ስብሰባ ላይ የተወሰኑ ኢትዮጵያውያን እየተጠሩ አዳራሹን እንዲለቁ መገደዳቸውን ተከትሎ  ውዝግብ ተፈጥሮ እንደነበር ታውቋል።
ኢትዮጵያውያኑ በዜግነታችን ስብሰባውን የመሳተፍ መብት አለን ቢሉም የገዢው ፓርቲ ካድሬዎች ግን ፈቃደኞች ሳይሆኑ ቀርተዋል። ከአዳራሹ እንዲወጡ የተደረጉት ኢትዮጵያውያን በቅርቡ በኢትዮጵያ ተማሪዎች ላይ የተፈጸመውን ግድያ የሚያሳዩ ፎቶዎችን በመያዝ እንዲሁም በእስር ላይ የሚገኙ ጋዜጠኞችን፣ ፖለቲከኞችንና የሰብአዊ መብት ታጋዮችን ፎቶዎች በመያዝ ተቃውሞ አሰምተዋል።
Source/www.esat.com

Friday, May 16, 2014

በድንበሩ ጉዳይ በድብቅ እየተፈረመ ያለው ነገር ተቀባይነት የለውም፣ ተግባሩ ሕገወጥ ነው

የኢትዮ ሱዳን ዳር ድንበር በግልፅ የተከለለ እንዳልሆነ ይታወቃል። የኢትዮጵያ አርሶአደሮች የሚጠቀሙት መሬት የኢትዮጵያ እንደሆነ ሲወሰድ ሱዳናውያን የሚገለገሉበትም የሱዳን ነው ተብሎ ይታሰባል። ከቅርብ ግዜ ወዲህ ግን የኢህአዴግ መንግስት ኢትዮጵያውያን አርሶአደሮችን ከቀያቸው እያፈናቀለ ለሱዳን ማስረከቡ ይታወቃል። ብዙ የኢትዮጵያ አርሶአደሮች ተፈናቅለዋል፣ የተወሰኑ ተለዋጭ መሬት ሲሰጣቸው ምንም ያላገኙም አሉ።Image
ድንበሩ ብዙ ዉዝግብና ተቃውሞ ያለው ሲሆን የኢህአዴግ መንግስት ከሱዳኖች ጋር በመተባበር በድብቅ ለመከለል ተስማምቷል። እንዲህ ነው የተደረገው፥ በድንበሩ አከባቢ የሚገኙ ኗሪዎች (የኢትዮጵያና የሱዳን) ድንበራቸውን አይተው ክለላውን ይፈፅማሉ፣ ይፈራረማሉ። ለሱዳን የተሰጠው መሬት ታውቋል። ሁሉም ነገር በኢህአዴግና የሱዳን መንግስት አልቋል። አሁን “የሀገር ሽማግሌዎች” እንዲፈርሙ እየተደረገ ነው። የሀገር ሽማግሌዎች እንዲፈርሙ የተፈለገበት ምክንያት የድንበር ክለላ የተከናወነው በኗሪዎች ነው እንዲባል ነው። ለሌላ ግዜም ምስክር ሁነው እንዲቀርቡ ነው።
በዚህ መሰረት በድንበሩ አከባቢ ከሚገኙ የኢትዮጵያ ከተሞች ማይካድራና በረከት የተወሰኑ ሰዎች በካድሬዎች ተመርጠው “ኮሚቴ” ተሰኝተው ዛሬ ግንቦት 8, 2006 ዓም እንዲፈርሙ ወደ ሱዳን ድንበር ተጉዘዋል። እነዚህ ኮሚቴ ተብለው የተመረጡ ሰዎች ስለ ድንበሩ ይሁን አከባቢው እውቀት የሌላቸው፣ የአከባቢው ኗሪዎች ሳይሆኑ በቅርብ ግዜ ባከባቢው መሬት የተሰጣቸው ሰፈርተኞች ናቸው። ዕድሜየቸውም ከአርባ በታች ነው፣ ትምህርት የላቸውም፣ የድንበሩ ታሪክ አያውቁም፣ መሬት ስለተሰጣቸውና በካድሬዎች ስለታዘዙ ብቻ ሊፈርሙ የሚችሉ ናቸው። ስለዚህ የሀገር ሽማግሌዎች ሊባሉ አይችሉም። ምክንያቱም ሰፈርተኞች እንጂ ኗሪዎች አይደሉም፣ ወጣቶች ናቸው (ድንበሩ ላያውቁት ይችላሉ)፣ ትምህርት የላቸውም (የድንበር ጉዳይ ምን ያህል ጥንቃቄ የሚያስፈልገው እንደሆነ ላይረዱ ይችላሉ) ወዘተ። ዛሬ እንዲፈርሙ የተወሰዱት በድብቅ መሆኑ ነው።
የድንበር ጉዳይና ሌሎች የሑመራ አከባቢ ኗሪዎች በማየሉ ተቃውሞ እየተቀሰቀሰ በመሆኑ ባከባቢው ተገኝቶ መረጃ ማሰባሰብ አስቸጋሪ እየሆነ ነው። የመንግስት አካላት ኗሪዎች ለሌሎች አካላት መረጃ እንዳይሰጡ እያስፈራሩ ነው። መረጃ መሰብሰብም አይፈቀድም። በዚሁ አጋጣሚ ግርማይ ወልደግዮርግስ የተባለ የድምፂ ወያነ ሬድዮ ጋዜጠኛ ባስተዳዳሪዎች ከቀረቡለት አራት ካድሬዎች ዉጭ ሌሎች ኗሪዎችን በማነጋገሩ ምክንያት ባለስልጣናት ፖሊስ ጠርተው አስረውታል። የድምፂ ወያነ ሬድዮ ጋዜጠኛ ህዝብን ሳንፈቅድልህ አገጋግረሃል ተብሎ ነው የታሰረው።
በሑመራ አከባቢ ብዙ ተደራራቢ ችግሮች አሉ። ሕገወጥ የመሬት ሽንሸና እየተደረገ ነው። ኗሪዎችን ከቀያቸው እየተፈናቀሉ ስርዓቱ ያገለግላሉ ለተባሉ ሰዎች መሬት እየተሰጠ ይገኛል። ለምሳሌ አቶ ካሕሳይ ገብረሚካኤል የተባሉ ያከባቢው ኗሪ መሬታቸው ተወስዶ ለሌላ የህወሓት ካድሬ ዉሽማ ተሰጥቷል። ፍትሐዊ ያልሆነ እርምጃ እየተወሰደ ይገኛል።
በድንበሩ ጉዳይ በድብቅ እየተፈረመ ያለው ነገር ተቀባይነት የለውም። ለሱዳን የሚሰጥ መሬት መኖር የለበትም። ተግባሩ ሕገወጥ ነው። ኢህአዴግም ለተግባሩ ይጠየቃል።

የኢትዮ-ሱዳን ድንበር ክለላ ዛሬ በድብቅ ሊፈረም ነው! – አብርሃ ደስታ

የኢትዮ ሱዳን ዳር ድንበር በግልፅ የተከለለ እንዳልሆነ ይታወቃል። የኢትዮጵያ አርሶአደሮች የሚጠቀሙት መሬት የኢትዮጵያ እንደሆነ ሲወሰድ ሱዳናውያን የሚገለገሉበትም የሱዳን ነው ተብሎ ይታሰባል። ከቅርብ ግዜ ወዲህ ግን የኢህአዴግ መንግስት ኢትዮጵያውያን አርሶአደሮችን ከቀያቸው እያፈናቀለ ለሱዳን ማስረከቡ ይታወቃል። ብዙ የኢትዮጵያ አርሶአደሮች ተፈናቅለዋል፣ የተወሰኑ ተለዋጭ መሬት ሲሰጣቸው ምንም ያላገኙም አሉ።
ድንበሩ ብዙ ዉዝግብና ተቃውሞ ያለው ሲሆን የኢህአዴግ መንግስት ከሱዳኖች ጋር በመተባበር በድብቅ ለመከለል ተስማምቷል። እንዲህ ነው የተደረገው፥ በድንበሩ አከባቢ የሚገኙ ኗሪዎች (የኢትዮጵያና የሱዳን) ድንበራቸውን አይተው ክለላውን ይፈፅማሉ፣ ይፈራረማሉ። ለሱዳን የተሰጠው መሬት ታውቋል። ሁሉም ነገር በኢህአዴግና የሱዳን መንግስት አልቋል። አሁን “የሀገር ሽማግሌዎች” እንዲፈርሙ እየተደረገ ነው። የሀገር ሽማግሌዎች እንዲፈርሙ የተፈለገበት ምክንያት የድንበር ክለላ የተከናወነው በኗሪዎች ነው እንዲባል ነው። ለሌላ ግዜም ምስክር ሁነው እንዲቀርቡ ነው።
በዚህ መሰረት በድንበሩ አከባቢ ከሚገኙ የኢትዮጵያ ከተሞች ማይካድራና በረከት የተወሰኑ ሰዎች በካድሬዎች ተመርጠው “ኮሚቴ” ተሰኝተው ዛሬ ግንቦት 8, 2006 ዓም እንዲፈርሙ ወደ ሱዳን ድንበር ተጉዘዋል። እነዚህ ኮሚቴ ተብለው የተመረጡ ሰዎች ስለ ድንበሩ ይሁን አከባቢው እውቀት የሌላቸው፣ የአከባቢው ኗሪዎች ሳይሆኑ በቅርብ ግዜ ባከባቢው መሬት የተሰጣቸው ሰፈርተኞች ናቸው። ዕድሜየቸውም ከአርባ በታች ነው፣ ትምህርት የላቸውም፣ የድንበሩ ታሪክ አያውቁም፣ መሬት ስለተሰጣቸውና በካድሬዎች ስለታዘዙ ብቻ ሊፈርሙ የሚችሉ ናቸው። ስለዚህ የሀገር ሽማግሌዎች ሊባሉ አይችሉም። ምክንያቱም ሰፈርተኞች እንጂ ኗሪዎች አይደሉም፣ ወጣቶች ናቸው (ድንበሩ ላያውቁት ይችላሉ)፣ ትምህርት የላቸውም (የድንበር ጉዳይ ምን ያህል ጥንቃቄ የሚያስፈልገው እንደሆነ ላይረዱ ይችላሉ) ወዘተ። ዛሬ እንዲፈርሙ የተወሰዱት በድብቅ መሆኑ ነው።
የድንበር ጉዳይና ሌሎች የሑመራ አከባቢ ኗሪዎች በማየሉ ተቃውሞ እየተቀሰቀሰ በመሆኑ ባከባቢው ተገኝቶ መረጃ ማሰባሰብ አስቸጋሪ እየሆነ ነው። የመንግስት አካላት ኗሪዎች ለሌሎች አካላት መረጃ እንዳይሰጡ እያስፈራሩ ነው። መረጃ መሰብሰብም አይፈቀድም። በዚሁ አጋጣሚ ግርማይ ወልደግዮርግስ የተባለ የድምፂ ወያነ ሬድዮ ጋዜጠኛ ባስተዳዳሪዎች ከቀረቡለት አራት ካድሬዎች ዉጭ ሌሎች ኗሪዎችን በማነጋገሩ ምክንያት ባለስልጣናት ፖሊስ ጠርተው አስረውታል። የድምፂ ወያነ ሬድዮ ጋዜጠኛ ህዝብን ሳንፈቅድልህ አገጋግረሃል ተብሎ ነው የታሰረው።
በሑመራ አከባቢ ብዙ ተደራራቢ ችግሮች አሉ። ሕገወጥ የመሬት ሽንሸና እየተደረገ ነው። ኗሪዎችን ከቀያቸው እየተፈናቀሉ ስርዓቱ ያገለግላሉ ለተባሉ ሰዎች መሬት እየተሰጠ ይገኛል። ለምሳሌ አቶ ካሕሳይ ገብረሚካኤል የተባሉ ያከባቢው ኗሪ መሬታቸው ተወስዶ ለሌላ የህወሓት ካድሬ ዉሽማ ተሰጥቷል። ፍትሐዊ ያልሆነ እርምጃ እየተወሰደ ይገኛል።
በድንበሩ ጉዳይ በድብቅ እየተፈረመ ያለው ነገር ተቀባይነት የለውም። ለሱዳን የሚሰጥ መሬት መኖር የለበትም። ተግባሩ ሕገወጥ ነው። ኢህአዴግም ለተግባሩ ይጠየቃል።SUDAN
http://www.abugidainfo.com/amharic/index.php/14510